CIVAK-EKOLOJÎ

Hemû Nûçe

• Bi çêkirina HES'ê re gundî ji Zîlanê koç dikin 

  Li gel biryara betalkirinê ya Dadgeha Şêwirmendiyê jî li ser Çemê Zîlanê HES hate çêkirin. Bi vê yekê re hem masî bi komî mirin, hem jî gundiyan dest bi koçeriyê kirin.
• Spîbûna herî mezin a singerê deryayê 

  Tîmeke lêkolînê li peravên Zelanda Nû bi milyonan singerê deryayê yê spîbûyî tespît kirin. Tê texmînkirin ku ev guhertin ji ber germahiya avê ya bilind a neasayî pêk hatiye.
• Fransa bi pêla germê re rû bi rû ye 

  Li Fransayê pileya hewayê digihêje 40‘î. Li gor daxuyaniya servîsa meteorolojiyê Météo France’ê ya roja Çarşemiyê, li hin herêmên welêt dibe ku bahoz rabe.
• Ewropa dibe ku heta sala 2050’yî di enerjiyê de têra xwe bike 

  Enstîtuya Teknolojiyêy Federal a Swîsreyê (EPFZ) ya li Zurîhê diyar kir ku Ewropa di serî de petrol û gaz û sotemeniyên fosîl zêdeyê nîvê enerjiya xwe ji der ve distîne.
• Gola Şîlî vediguhere çolê 

  Avahiya Penûelas a li navenda Şîlî, bîst sal berê ji bo bajarê Valparaîso çavkaniya sereke ya avê bû ku têra 38,000 hewzên avjeniyê yên Olîmpîkê dike. Niha tenê bi qasê ava du hewzan maye
• Li Îspanyayê germahiya hewayê derketiye asta anormal 

  Li Îspanyayê pêleke nû ya hewaya germ ku wekî “Anormal” tê nirxandin hatiye welat.
• Rêwîtiya masiyên firoke yên Wanê dest pê kir 

  Bi milyonan masiyên Wanê ji bo ku hêkên xwe berdin ava çem ji Gola Wanê ya ku ava wê bi soda ye, dest bi rêwîtiya mûcîze kirin.
• Dewleta Tirk li Behdînanê 3 milyon dar birî 

  Partiya Keskan a Kurdistanê ragihand ku dewleta Tirk a dagirker tenê li herêma Behdînanê sê milyon dar birî ye.
• HDP: Li hemberî krîza ekolojîk pêwîstî bi tedbîrên lezgîn heye 

  HDP'ê bi wesîleya 5'ê Hezîranê Roja Hawirdorê ya Cîhanê daxuyaniyek da û diyar kir ku li hemberî krîza ekolojîk a li Tirkiyeyê pêwîstî bi tedbîrên lezgîn heye.
• Li Fransayê bahoz, birûsk û zîpik 

  Li gelek herêmên Fransayê doh bi şev bahoz rabû. Li ser bahozê dîmenên balkêş li ser medya dîjîtal hatin parvekirin.
• Li Derya Reş bi hezaran yûnis dimirin 

  Zanyaran gotin, hejmar yûnisên li peravên Derya Reş asê man e, bi rengekî neasayî zêde bûye. Lêkolîner işaretê bi şerê li Ûkraynayê dikin.
• Alp her ku diçe kesktir dibe 

  Lêkolînerên ji Swîsreyê gelek wêneyên satelîtê nirxandin. Encamnameya wan; Alp her diçe hîn zêdetir kesktir dibe. Tiştê ku wekî agahiyek baş xuya dike, bi rastî pirsgirêkek mezin e. Ji ber ku cihêrengiya mezin a cureyan di bin xetereyê de ye.
• Gola Xizir bi xwezaya xwe bandorê li ser mirovan dike 

  Gola Xizir bi helîna berfê re bi mêrgên xwe yên kesk, kulîlk û cureyên çûkan bandorê li mirovan dike.
• Deşta Îdirê ya berhemdar dibe çol 

  Îdir ku li herêma Serhedê yek ji bajarên herî berhemdar e, dibe çol.
• Fêkiya çiyê: Ribês 

  Li Dersimê dema Ribês e. Ribês ku tehma xwe hinekî tirş e, fêkiyeke biharê ye.
• Daristanên baranê yên li Brezîlyayê ji holê têne rakirin 

  Li gorî daneyên rêxistina SOS Mata Atlantica, li Mata Atlanticayê tenê 12 mehan 20 hezar hektar qada daristanî ji holê hate rakirin.
• Bêhna lewenteyê ji Dersimê tê 

  Dersim ku bi têkoşîna xwe ya li hemberî gefên benav, nêçirvanî û madenkariyê timî dikeve rojevê, tawîzê ji bedewiya xwe nade. Li gel bi dehan gihayên endemîk, lewente jî li Dersimê şîn dibe.
• Tiriyê Erdîşê ji nû ve şîn dibe 

  Mêwên ku 3 hezar sal berê ji aliyê Ûrartûyan ve li navçeya Erdîş a Wanê hatin çandin, bi destê jinan ji nû ve şîn dibin.
• Qirkirina xwezayê li Kurdistanê berdewam e 

  Cerdevan hêj jî di bin çavdêriya leşkeran de li Cûdî û Bestayê daran dibirin û ketin û derketina ji gundên Avgamasiya, Serêdehlê û Şilêrîtê qedexe ye.
• Nîvê perperokên li Qraliyeta Yekbûyî li ber tunêbûnê ne 

  Hat ragihandin ku nîvê cureyên perperokên li Qraliyeta Yekbûyî li ber tunebûnê ne.
• Curbicuriya biyolojîk çi ye mirov dikare çawan parastina wê bike?  

  Neteweyên Yekbûyî roja Yekşemiyê wek Roja Curbicuriya Biyolojîk a Navneteweyî ragihand da ku li ber rîska rûbirûbûna bi tunebûne re ya ajal û nebatan hestewarî çêbibe.
• UNICEF: Welatên dewlemend cîhanê li zarokan diherimînin 

  Fona Alîkariya bi Zarokan re ya Neteweyên Yekbûyî (UNICEF) welatên herî dewlemend ên cîhanê sûcdar kir ku hawirdorê diherimînin û bi vî rengî metirsiyê li ser zarokan çêdikin.
• Bahoza tozê jiyana Iraqê da sekinandin 

  Iraq carek din jî bi bahoza tozê re rû bi rû ma. Gelek bajar di bin tozê de ma, seferên balafirgehan û karên saziyan hatin ber sekinandinê.
• Keleş: Hurmeta li axê, hurmeta li jiyanê ye 

  Serokê Tarim Orkam-Senê Ahmet Keleş diyar kir ku divê civak li hilberîna xwe ya berê vegere û got, yekane rêya çareseriyê jî hurmeta li axê ye.
• Çiyayên Dersimê bi Guldexwînan xemilî 

  Guldexwîn ku bi qasî mehekê şîn dimînin, çiyayên Dersimê xemilandin.