CIVAK-EKOLOJÎ

Hemû Nûçe

• Dorhêla Gola Wanê ziwa dibe 

  Germahiya global û ziwatî bû sedem ku ava li Gola Wanê kêm bibe. Gelek gol, çem, bendav û kaniyên li derdora Gola Wanê çikiyan.
• Li Colemêrgê amadekariya zivistanê ya ji bo heywanan  

  Bi nêzbûna zivistanê re li Colemêrgê malbatên ku heywanan xwedî dikin, dest bi komkirina gîha û kayê dikin.
• Li Brukselê bi deh hezaran kes ji bo avhewayê meşiyan 

  Li Brukselê ya ku paytexta Belçîkayê ye bi deh hezaran kes ji bo avhewayê daketin kolanan.
• Daristanên Karacehennem a Çewligê dişewite 

  Li darista Karacehennem a Çewligê bi îdîaya ‘ewlekariyê’ biyara birîna wê hatibû dayîn, şewat derket.
• Li Efrînê xwezayê talan dikin: Daran dibirin û difiroşin 

  Dewleta Tirk a dagiker û çeteyên wê li Efrînê daran dibirin û difiroşin.
• Darqespên 2 hezar salî ji nû ve şîn kirin 

  Li Îsraîlê zanaya jin Sarah Sallon tovê berê arkalogan parastibûn, ji nû ve çand; darqespên 2 hezar salî ji nû ve şîn kir.
• Debara xwe bi nanê tenûrê dikin 

  Salên dawî tenûrên li cihên kar gelekî balê dikişînin. Deverên bi vî rengî ji bo gelek jinan derfetên kar jî diafirînin.
• Bedewiyeka din a Wanê; traverten 

  Travertenên Elbakê ku yên Pamûkkaleyê tîne bîra mirov yek ji bedewîtiyên Wan’ê ye ku nû tê keşifkirin.
• Mîrasa Cîhanê daristanên baranê li Aborjînan hate vegerandin 

  Daristanên baranê ên tropîk ên li Ewûstralyayê Daîntree bi peymaneke dîrokî li parastvanên wê Aborjînan hate vegerandin.
• Guherîna hawirdorê bû sedema berzbûna dînazoran 

  Li gorî lêkolîneke nû, berzbûna dînozoran di dema guhertina hawirdorî ya beriya 230 milyon salî çêbû, ku hingî teqînên mezin ên volkanîk pêk dihat.
• MSF: Li Bakur û Rojhilatê Sûriyeyê krîza avê kûr dibe 

  Doxtorên Sînor Nenas (MSF) destnîşan kir ku li Bakur û Rojhilatê Sûriyeyê xwegihandina ava vexwarên pir zehmet bûye, jiyana nêzî 3 milyon kesî di bin xeteriyê de ye.
• Pitik bi 15 qatî ji mezinan bêhtir mîkroplastîkê dadiqurtînin 

  Lêkolîner dibêjin, ji ber xwarinê, pêlîstokan û derdorê, pitik hîn bêhtir plastîkê dadiqurtînin.
• Di roja Avhewaya Kurewî de wê qirkirina li Kurdistanê were protestokirin 

  Li ser banga tevgera Fridays for Future 24’ê Îlonê wê biçin greva giştî ya kurewî. Însiyatîfa Konfederalîzma Demokratîk û KCDK-E wê bi aktîf tevlî çalakiyan bibin.
• Şewata li Colemêrg belav dibe, mudaxele nayê kirin 

  Şewata 22’yê Gulanê li gundê Miçîç a girêdayî navçeya Gever a Colemêrgê derketibû, didome. Ti mudaxeleyek ji bo agir bê kirin tine, mudaxeleya tê kirin jî tê astengkirin.
• Li Geverê şewat derket 

  Li devera qamîş a Nehîl a Geverê ku gelek cûrên cûkan li xwe dihewîne, şewat derket.
• Li Şengalê werza tûtinê ye 

  Li Şengalê dema tûtinê ye, ku tûtina xwe ya gundê Kersê li tevahiya herêmê navdar e.
• Ziwatiyê bandoreke giran li hilberîna Hingivê Colemêrgê kir 

  Li Colemêrgê ji ber ziwatiyê hilberîna hingiv bi qasî nîvî kêm bûye. Lê tevî vê yekê jî li ser dezgehên bazarê ye.
• Daristanên Cudî dişewite 

  Daristana li quntarên Çiyayê Cudî ji ber sedemeke nediyar dişewite.
• Karkerên demsalî qeza kirin: Karkerek jiyana xwe ji dest da 

  Mînîbûsa karkerên demsalî yên çandiniyê li ser rêya Amed-Riha qeza kir. Di qezayê de karkerek jiyana xwe ji dest da, 19 kes jî birîndar bûn.
• Ji ber hişkesaliyê 2,1 milyon Kenyayî li ber sînorê birçîbûnê ne 

  Ji ber nebarîna pêwîst a baranê, kêmbûna dexlûdan û berhaman, dîsa şerê mezhebî li Kenyayê karesata netewî hate ragihandin.
• NY: Derdor wê ji bo mafê mirovan bibe ‘pirsgirêka herî mezin’ 

  Komîseriya Bilind a Mafê Mirovan a Neteweyên Yekbûyî (NY) Mîchelle Bachelet, destnîşan kir ku eger gefên li ser derdor zêdetir bibin, hişyariya ku wê li cîhanê ‘pirsgirêka mafê mirovan a herî mezin’ pêk bê, da.
• Li Geliyê Zîlan masî dimirin 

  Li bendava Koçkopru ya Gelîyê Zîlan a Wanê mirina masiyan gelekî zêde bû.
• Cerdevan li Cûdî daran dibirin 

  Dewleta Tirk li Cûdî bi destê cerdevanan darên behîv û kizwanê dibire.
• Eklojîst: Daristanên li Kurdistanê têne şewitandin 

  Ekolojîst Vahap Işıkli û Abdulvahap Irmak têkilî şewatên li Kurdistanê gotin, ‘’Li Kurdistanê daristan têne şewitandin.’’
• Santralên Hîdro Elektrîk Masiyên Gola Wanê dikujin 

  Piştî destpêkirina karê HES'ê yê li Geliyê Zîlanê, bi bilindbûna azot û fosfatê re bi hezaran masî mirin. Berdevkê Ekolojiya Zîlanê Mîr Bahattîn Demîr diyar kir ku rayedar sûc dikin û bang li raya giştî kir.