CIVAK-EKOLOJÎ

Hemû Nûçe

• 'Li dijî xwezaya Kurdistanê polîtîkayên taybet tên meşandin' 

  Li qûntara Çiyayê Cudiyê ava qirêj a kanên komirê, diherike nava Newala Nerdûşê û avê qirêj dike. Parlamenterê HDP'ê yê Şirnexê Huseyîn Kaçmaz diyar kir ku li dijî xwezaya Kurdistanê polîtîkayên taybet tên meşandin.
• 14 salan 43 milyon hektar qada daristanî tune bû 

  Li gorî raporekê ku ji aliyê Weqfa Parastina Xwezayê ya Cîhanê (WWF) ve hate weşandin, karê bêdarhiştina cîhanê zêde bûne. Tenê 14 salên dawî qadeke daristanî ya bi qasî Iraqê tune bû.
• Li dijî kana madenê gundî li ber xwe didin 

  Li Çemîşgezekê ya Dersimê gundî li dijî kana madenê ya bêdestûr derketin, rê girtin û nehiştin wesayitên bikevin hundir.
• Li Bosnayê bi sedan penaber di nav sermayê de dijîn 

  Li Bosnayê piştî ku dawiya Kanûnê kampa wan şewitî bi sedan penaber bêgav mane ku li nîvê zivistanê bi rengekî bê kon bijîn.
• Di sala 2020’ê de germahiya kurewî zêde bû 

  Sala borî germaniya kurewî di asta rekorê de bilind bû û li gorî rêjeya beriya dema pîşesaziyê 1,25 pile hê zêdetir bû.
• Di wesayitên bi elektrîkê de rekor a Norwêçê ye 

  Wesayitên bi elektrîkê li Norwêçê di nav wan de ku nû plaka li wan kirine bû 54 ji 100'î.
• Elmanyayê rêjeya belavkirina CO2 kêm kir 

  Elmanya ku hîn jî li Ewropayê yek ji wan welatan e ku herî zêde karbondîoksîtê (CO2) belav dike, armanca xwe ya têkildarî vê mijarê par bi sala şewbê bi cih anî.
• Salvînîa ji bo Gola Ossayê bûye metirsiyeke mezin 

  Gola Ossa ya li Kamerûnê ku ji bo eko sîstema li herêmê gelekî girîng e, ji aliyê nebata Salvînîa ve hatiye talankirin.
• Daristanên Amazonê her roj têne şewitandin 

  Enstîtuya Lêkolînên Fezayî ya Neteweyî ragihand, ku beşeke mezin a daristanên Amazonê di nava deh salên dawî de hatiye şewitandin.
• Peymana Avhewayê ya Parîsê: Kêm dewletan sozên nû dan 

  Ji bo Peymana Avhewayê ku di sala 2015'an de li paytexta Fransa Parîsê hate îmzekirin û di 31'ê Kanûna 2020'î de diviyabû dewletan sozên nû bidan, 70 welatan jinûve soz dan.
• Hê jî kes di bin hezîna axê ya Norweçê de mane 

  Hate ragihandin piştî hezîna axê ya rojên borî li Norweçê pêk hat û şûnde gelek kes winda ne.
• KNK: Sala nû wê bibe sala xebat û têkoşîneke mezintir 

  KNK'ê sersal pîroz kir û diyar kir ku ew hêvîdar in gelê Kurdistanê wê sala 2021'ê bikin sala xebat û têkoşîneke mezintir.
• Sîwana Meclîsên Gundên Êzidiyan cejna Batizmiyê pîroz kir 

  Sîwana Meclîsên Gundên Êzidiyan bi hêviya aştî, aramî û tifaqê, cejna Batizmiyê pîroz kir.
• Li Şengalê Cejna Batîzmê hate pîrozkirin 

  Welatiyên Êzidî yên li Şengalê Cejna Batîzmê pîroz dikin. Cejna Batîzmê wê heftiyekê dewam bike.
• Germahiya Global: Asta krîtîk dibe zûtir bibihure! 

  Li gorî lêkolîneke dawî ya zanistî, germahiya global berevajî texmînên Neteweyên Yekbûyî wê di sala 2042'ê de ji asta krîtîk bibihure.
• Ji ber karesatên xwezayî îsal 13 milyon kes ji cih û warê xwe bûn 

  Li gorî saziya bi navê Chrîstîan Aîd a li Brîtanyayê, ji ber karesatên xwezayî tenê îsal zêdeyî 13 milyon ji cih û warê xwe bûn.
• Germbûna global derb li qadên jiyanê yên geyikên renê jî da 

  Geyikên renê ku li gorî sirûşta xwe divê li bêrmên qeşagirtî girtî bigerin, ji ber germbûna global li golên ku qeşaya wan heliyayî avjenî dikin û wiha hewl didin jiyana xwe bidomînin. Ên temenbiç:ûk jî nikarin vê rêwîtiya xwe bidomînin.
• Tirkiye bi tijekirina Bendava Ilisû gefa avê li ser Iraqê çêdike 

  Parlementoya Iraqê bi daxuyaniyekê diyar kir ku dewleta Tirk bi xebitandina Bendava Ilisûyê re ewlehiya ava wan gef dike.
• KCK'ê Cejna Noelê pîroz kir 

  Komîteya Gel û Baweriyan a KCK'ê, Cejna Noelê ya civata Xiristiyan pîroz kir.
• KNK: Rojbûna Îsa Mesîh Cejna Noelê pîroz be 

  KNK'ê Cejna Noelê ya civaka Xiristiyan bi daxuyaniyekê pîroz kir.
• Nayê payin ku bikaranîna global a rijiyê kêm bibe 

  Ajansa Navnetewî ya Enerjiyê ragihand ji ber hêla koronayê bikaranîna rijiyê pir ketiye, tê payin ku 2021'ê were asta berê.
• KCÊE, SMGÊ û KCDK-E'yê Cejna Êzî pîroz kirin 

  Koordînasyona Civaka Êzidî ya li Ewropayê (KCÊE), Sîwana Meclîsên Gundên Êzidiyan (SMGÊ) û Kongreya Civaka Demokratîk a Kurdistaniyên li Ewropayê (KCDK-E) Cejna Êzî pîroz kirin. Di peyaman de ji bo xwedîderketina li berxwedana Şengalê bang hate kirin.
• Ji 5 kesan yek wê bi pençeşêrê bikeve 

  Li gorî daneyên Navenda Lêkolîna Pençeşerê ya Navnetewî (CIRC), îsal bi kêmanî 19,3 milyon weqayên pençeşerê hatine tespîtkirin, her ji 10 kesan yek jê dimire.
• KNK: Cejna Êzî pîroz be 

  Konseya Rêveber a KNK'ê bi peyamekê Cejna Êzî ya civaka Êzidî pîroz kir.
• Malên Berê yên Wanê êdî nema ne 

  Malên Berê yên Wanê, di bin navê veguherîna bajêr û dagirkeriya 'çêbike-bifiroşe' de tune dibin.