CIVAK-EKOLOJÎ

Hemû Nûçe

• Têkildarê bermahiyên plastîk peymanek hat çêkirin 

  Nûnerên welatên cîhanê li hev kirin ku li ser bermahiyên plastîk peymanek 'dîrokî' amade bikin. Ev biryar ji peymana Parîsê ya sala 2015'an û vir ve wekî peymana avhewayê ya herî mezin tê silav kirin.
• Li Brezilya kesên ku mirin bûne 186 

  Li Brezilya bajarê Petropolîsê ji ber lehî û şeqitîne erdê ya beriya heftiyekê kesên ku mirin bûne 186. Hê jî bi dehan kes winda ne.
• Destar di meha Xizir de xweştir dihêre 

  Destarê ku bi hezaran sal in ji bo hêrandina genim û garis tê bikaranîn, li Dersimê di meha Xizir de xweştir dihêre.
• Qeşa li Gronlandê ji texmînan zûtir dihele 

  Qeşa li Gronlandê ji jêrê ber bi jorê ve dihele. Zanyar dibêjin, di asta cîhanî de ev yek ê bandoreke mezin li bilindbûna ava deryayê bike.
• Cejna Xidir Îlyas: Dema ax û mirov hişyar dibin… 

  Cejna Xidir Îlyas ji bo Êzidiyan sembola abadînbûn û bereketê ye.
• Salê 142 saetên Stenboliyan di trafîkê de tê kuştin 

  Li gorî endeksa salane ya trafîkê ku Tomtom a ku pergalên mobîl ên GPS'yan hildiberîne, li cîhanê herî pir li Stenbolê di trafîkê de dema mirov tê kuştin.
• Li Ewropayê ji ber karesatên meteorolojîk di 40 salan de 142 hezar kes mirin 

  Li gorî raporekê li Ewropayê di nava 40 salên dawîn de ji ber karesatên meteorolojîk 142 hezar kes mirine û bi qasî 510 milyar eûro xisar çêbûye.
• FEDA: Roj roja rabûna liber zilmê ye 

  FEDA'yê bal kişand ser girîngiya meha Xizir û got, "Roj roja rabûna li ber zilmê ye, xurtirkirina piştevaniyê ye."
• Bi hêstiran avê dikişînin 

  Li taxên Qileban û Rapiniyê yên navçeya Qilebanê, welatî hewcedariya xwe ya avê bi hêstiran pêk tînin.
• 'Qeyûm qirkirina ekolojiyê kirine hedef' 

  Endamê Komeleya Ekolojiyê Vahat Işikli, polîtîkayên ekolojiyê yên li Kurdistanê tên meşandin weke "qirkirin-mekan" bi nav kir û ev tişt got: "Bi destê qeyûman ji gihayan bigire heta daran, ji rêyan bigire heta malan qirkirina ekolojiyê tê hedefkirin." Kom
• 2021 bû yek ji salên herî germ ên heft salan 

  Rêxistina Meteoroliyê ya Cîhanê (WMO) ragihand ku 2021 bû yek ji heft salên herî germ.
• Li Srîlankayê fîl ji ber xwarina plastîkan dimirin 

  Li sergoyên Srîlankayê fîl ji ber xwarina plastîkan dimirin. Di 8 salên dawîn de nêzî 20 fîl ji ber xwarina plastîkan mirine.
• Li Awûstralyayê rêjeya germayê rekor derbas kir 

  Germahiya hewayê ya li Awûstralyayê li herêmekê bi 50.7 dereceyan gihîşte asteke mezin.
• Li Dersimê meşa li xwezayê: Em xwedî li cografya xwe derkevin 

  Dersim her çar demsalê bi bedewiya xwe ya xwezayî bala mirovan dikişîne. Hezkiriyên xwezayê zivistanê jî li nava xwezaya bedew a Dersimê geriyan.
• Şoreş Dîrî: Qirêjiya hewayê ji ber polîtîkaya rantê ye -NÛ BÛ 

  Hevserokê HDP'ê yê Navçeya Geverê Şoreş Dîrî diyar kir ku qirêjiya hewayê ya li Geverê ji ber komira bêkalîte ye ku AKP xelkê xizan neçarî wê dike. Şoreş Dîrî destnîşan kir ku ev yek encameke polîtîkaya rantê ye.
• Li Wanê di nav 3 salan de 160 penaber mirin 

  ÎHD'ê û Komeleya Koç û Lêkolînê ya Serhedê ragihandin ku di nav 3 salan de li Wanê 160 penaber di rê de mirine.
• Destar bi destê jinan dîsa dikeve nava jiyanê 

  Hunera dest û dîrokî Destar û Cohnî ku ber bi wendabûnê ve diçû, li Colemêrgê careke din bi destê jinan dikeve nava jiyanê.
• ‘Dîroka tevahiya gelê Kurd digire dest‘ 

  Endama Desteya Perweredeyê ya Tevgera Kevana Zêrîn, Şêrîn Reşîd biryara deshilata Başûrê Kurdistanê ya ku destana Derwêşê Evdî ji biranşên xwe rakir, rexne kir û ev yek weke neheqî di derheqê du beşên girîng ên civaka Kurdî bi nav kir.
• Ji dêra qedîm bi tenê dîwarek maye 

  Dêra Azîz Bartholomeûs ê ku ji ber kesên li xezîneyan digerin hatiye ber asta hilweşandinê, 10 sal in li benda restorasyonê ye.
• Li Şengalê cejna Batizmî tê pîrozkirin 

  Xatûn Xelef ji bo Cejna Batizmê got “Ev Cejn ji bo hatina Pîrê Arî ye. Pîrê Arî di vê werzê de hatiye nava me, ji ber vê ji bo me pîroz e. Her wiha em bi vê cejnê sala ku em tê de ne diqedînin û di heman demê de xêrhatina sala nû dikin.”
• Penîrê bisîrîk êdî nema bi destê mirovan dikeve 

  Penîrê bisîrîk ê Wanê ku ji ser sifreyan kêm nedibû û heta par bihayê wê 25-35 lîre bû, îsal kîloeya wê bi 65-70 lîreyî tê firotin.
• Parlementera HDP’ê Feleknas Ûca Cejna Êzî pîroz kir 

  Parlementera HDP’ê Feleknas Ûca Cejna Êzî li civaka Êzidiyan û li temamî mirovahiyê pîroz kir.
• KNK'ê cejna Êzî pîroz kir: Dem dema parastin û xwedîderketina li Şengalê ye 

  Konseya Rêveber a KNK‘ê cejna Êzî pîroz kir û ji bo parastin û avakirina Şengalê bang kir.
• Gola Wanê û dorhêla wê ziwa dibe 

  Piştî kêmbûna ava Gola Wanê, ziwabûna Gola Sixkê bû sedema fikaran. Aktîvîstê Mezopotamya Ekolojî Vahap Işikli bang kir ku tavilê bi lezgînî tedbîr bêne girtin.
• KCÊ ya Ewropayê Cejna Êzî pîroz kir 

  Koordînasyona Civaka Êzîdî (KCÊ) ya li Ewropayê Cejn Êzî pîroz kir û got, "Di kesayetiya cangorî Merwan Bedel û Seîd Hesen Seîd de, cejna Êzî li hemû cangoriyên Êzdîxanê û azadiyê, qurbaniyên Fermana 74'an, li tevahiya civaka Êzdî pîroz dikin."