CIVAK-EKOLOJÎ

Hemû Nûçe

• Mîrasa Cîhanê daristanên baranê li Aborjînan hate vegerandin 

  Daristanên baranê ên tropîk ên li Ewûstralyayê Daîntree bi peymaneke dîrokî li parastvanên wê Aborjînan hate vegerandin.
• Guherîna hawirdorê bû sedema berzbûna dînazoran 

  Li gorî lêkolîneke nû, berzbûna dînozoran di dema guhertina hawirdorî ya beriya 230 milyon salî çêbû, ku hingî teqînên mezin ên volkanîk pêk dihat.
• MSF: Li Bakur û Rojhilatê Sûriyeyê krîza avê kûr dibe 

  Doxtorên Sînor Nenas (MSF) destnîşan kir ku li Bakur û Rojhilatê Sûriyeyê xwegihandina ava vexwarên pir zehmet bûye, jiyana nêzî 3 milyon kesî di bin xeteriyê de ye.
• Pitik bi 15 qatî ji mezinan bêhtir mîkroplastîkê dadiqurtînin 

  Lêkolîner dibêjin, ji ber xwarinê, pêlîstokan û derdorê, pitik hîn bêhtir plastîkê dadiqurtînin.
• Di roja Avhewaya Kurewî de wê qirkirina li Kurdistanê were protestokirin 

  Li ser banga tevgera Fridays for Future 24’ê Îlonê wê biçin greva giştî ya kurewî. Însiyatîfa Konfederalîzma Demokratîk û KCDK-E wê bi aktîf tevlî çalakiyan bibin.
• Şewata li Colemêrg belav dibe, mudaxele nayê kirin 

  Şewata 22’yê Gulanê li gundê Miçîç a girêdayî navçeya Gever a Colemêrgê derketibû, didome. Ti mudaxeleyek ji bo agir bê kirin tine, mudaxeleya tê kirin jî tê astengkirin.
• Li Geverê şewat derket 

  Li devera qamîş a Nehîl a Geverê ku gelek cûrên cûkan li xwe dihewîne, şewat derket.
• Li Şengalê werza tûtinê ye 

  Li Şengalê dema tûtinê ye, ku tûtina xwe ya gundê Kersê li tevahiya herêmê navdar e.
• Ziwatiyê bandoreke giran li hilberîna Hingivê Colemêrgê kir 

  Li Colemêrgê ji ber ziwatiyê hilberîna hingiv bi qasî nîvî kêm bûye. Lê tevî vê yekê jî li ser dezgehên bazarê ye.
• Daristanên Cudî dişewite 

  Daristana li quntarên Çiyayê Cudî ji ber sedemeke nediyar dişewite.
• Karkerên demsalî qeza kirin: Karkerek jiyana xwe ji dest da 

  Mînîbûsa karkerên demsalî yên çandiniyê li ser rêya Amed-Riha qeza kir. Di qezayê de karkerek jiyana xwe ji dest da, 19 kes jî birîndar bûn.
• Ji ber hişkesaliyê 2,1 milyon Kenyayî li ber sînorê birçîbûnê ne 

  Ji ber nebarîna pêwîst a baranê, kêmbûna dexlûdan û berhaman, dîsa şerê mezhebî li Kenyayê karesata netewî hate ragihandin.
• NY: Derdor wê ji bo mafê mirovan bibe ‘pirsgirêka herî mezin’ 

  Komîseriya Bilind a Mafê Mirovan a Neteweyên Yekbûyî (NY) Mîchelle Bachelet, destnîşan kir ku eger gefên li ser derdor zêdetir bibin, hişyariya ku wê li cîhanê ‘pirsgirêka mafê mirovan a herî mezin’ pêk bê, da.
• Li Geliyê Zîlan masî dimirin 

  Li bendava Koçkopru ya Gelîyê Zîlan a Wanê mirina masiyan gelekî zêde bû.
• Cerdevan li Cûdî daran dibirin 

  Dewleta Tirk li Cûdî bi destê cerdevanan darên behîv û kizwanê dibire.
• Eklojîst: Daristanên li Kurdistanê têne şewitandin 

  Ekolojîst Vahap Işıkli û Abdulvahap Irmak têkilî şewatên li Kurdistanê gotin, ‘’Li Kurdistanê daristan têne şewitandin.’’
• Santralên Hîdro Elektrîk Masiyên Gola Wanê dikujin 

  Piştî destpêkirina karê HES'ê yê li Geliyê Zîlanê, bi bilindbûna azot û fosfatê re bi hezaran masî mirin. Berdevkê Ekolojiya Zîlanê Mîr Bahattîn Demîr diyar kir ku rayedar sûc dikin û bang li raya giştî kir.
• Bê navber daristanên Cûdî tê şewitandin 

  Li herêmên Çala Nêriya û Geliyê Tozê yên Çiyayê Cudî dişewite.
• 'Teqînên di emisyonên CO2'yê de, yên beriya 252 milyon sal, jiyan nehiştine'' 

  Li gorî lêkolîneke ku hatî weşandin, teqîneke di emisyonên CO2'yê de, yên beriya 252 milyon sal, jiyan nehiştine û 90 ji 100'î yên zindiyan ji holê rakirine."
• 6 deverên cuda yên Besta dişewite 

  Li Mehûjik, Genîferşik, Gundikê Mîrzo, Quntarê Mendêcelê û Şehîdgeha Besta yên Bestayê şewat derket.
• Ji sê parên darên li cîhanê parek li ber tunebûnê ye 

  Li gorî raporekê ku 58.497 cûreyên daran ên li cîhanê hate lêkolîn, metirsiya tinebûnê li ser yek ji sê parên daran e. Di raporê de her wiha hate ragihandin ku guhertina avhewayê gefeke giran li eko sîstema daristanan dixwe.
• Herêma Çiyayê Grîz a Saloxan dişewite 

  Di saetên şevê de li Çiyayê Girîz a gundê Elmasirt a herêma Saloxan a Çewlikê agir bi daristanê ket.
• Şewata Besta belav dibe, nayê vemirandin 

  Şewata ku li Girêbestkê ya Besta didome, rê nayê dayîn ku welatî vemirînin.
• Xwezaya Kurdistanê ya dişewite, nayê vemirandin 

  Li navçeya Şemzînanê ya Colemêrg û navçeya Pîlemurê ya Dersimê, şewatên derketin dewam dikin. Tîmên vemirandinê ji bo agir kontrol bikin, kêm e.
• KCK: Divê em têkoşîna ekolojîk li her derê geş bikin 

  KCK: Hem ji bo xwedîderketina li qada jiyanî ya Kurdistanê hem jî ji bo meşandina têkoşîna demokrasî û azadiyê bi rengekî hevgirtî, divê têkoşîna ekolojîk li her derê bê birêxistinkirin û xurtkirin. Têkoşînek ji vê bêhtir mafdar û rewa nîne.