CIVAK-EKOLOJÎ

Hemû Nûçe

• Polîtîkayên şer ên Erdogan gel birçî kir 

  Desthilatdariya AKP-MHP'ê ku derfetên Tirkiyeyê hemû li şer xerc kir, gel birçî hişt. Ji ber krîza aboriyê û xizaniyê mirov li ser sergo li xwarinê digerin.
• Li Kirmaşanê erd hejiya 

  Li bajarokê Qesrêşîrîn a Kirmaşan a Rojhilatê Kurdistanê bi pileya 4,7 erd hejiya. Li gorî agahiyan 4 kes birîndar bûne.
• Li Dêrsimê qirkirina heywanên kovî hate şermezarkirin 

  Platforma Ked û Demokrasiyê ya Dêrsimê diyar kir li ser navê ‘nêçîrê’ heywanên kovî tên kuştin û qirkirina heywanên kovî şermezar kir.
• AKP li peravên Gola Wanê amadekariyê ji bo rantê dike 

  Tê gotin, rejîma AKP-MHP'ê di bin navê paqijkirina ji heriyê, hewl dide peravên Gola Wanê dagire û ji bo rantê bi kar bîne.
• Êzidî îro Cejna Çilê Zivistanê pîroz dikin 

  Cejna Çilê Zivistanê îro li Laliş û Şengalê bi coşeke mezin tê pîrozkirin.
• Zoya ya ku di navbera efsane û rastiyê de maye 

  Li ser serketina Zoya Kosmodemyanskaya, ku di dema Şerê Cîhanê yê Duyemîn de bû yekem lehenga jin a Yekîtiya Sovyetê, hîn jî gelek spekulasyon hene.
• ‘Bi xurekên pê zêde hatiye lîstin rîska penceşêrê zêde dibe’  

  Lêkolîner dibêjin ku bi dexilên taştêyê, pîzzayê qerisandî, xwarinên hazir û vexurekên bi gaz ku zêde pê hatiye lîstin, bi taybetî penceşêra bizrê zarokan ya jî pênceşêra mêjî û îhtimala penceşêrbûnê ya mirov zêde dibe.
• Metirsiya ziwatiyê ya li ser herêma Serhedê mezin dibe 

  Li herêma Serhedê îsal berfê kêm lê kir. Vê yekê cotkar, komeleyên hawirdorê û aktîvîstên ekolojiyê xiste nava fikaran.
• Gelên xwecihî pêşî li germbûna gerdûnî digirin 

  Derket holê ku gelên xwecihî yên ku li başûrê rojhilatê Brezîlyayê dijîn bi parastina daristanên ku wekî "pişikên dinyayê" têne binavkirin di germbûna gerdûnî de rolek diyarker dilîzin.
• WHO: 54 krîzên tenduristiyê divê bi lez û bez çareser bibin 

  Rêxistina Tenduristiyê ya Cîhanê (WHO) da xuyakirin ku li seranserê cîhanê 54 krîzên tenduristiyê hene ku divê bi lez û bez çareser bibin û diyar kir ku ji wê boneyê hewcedarî bi 2,5 milyar dolaran heye.
• Li Antarktîkayê qeşaya ku '15 qat ji Parîsê mezintir e' şikest 

  Hat ragihandin ku li Antarktîkayê qeşayeke 1550 kîlometrekareyî di encama pêleke xurt de şikiyaye.
• Sûdên brokolî li ser laşê mirovan 

  Brokolî ku zebzeyek ji malbata keleman e, ji ber vîtamîna C yê ya bilind hema hema li ser hemû organên laşê mirovan bandorek bi kêr heye.
• NY: Di sala 2021’an de 5 milyon zarok jiyana xwe ji dest dane 

  Neteweyên Yekbûyî ku li ser zêdebûna mirina zarokan li seranserê cîhanê di salên dawîn de, rapor amade kir, da zanîn ku sala 2021’ê ji her 4,4 saniyeyan carekê zarokek an jî ciwanek jiyana xwe ji dest daye.
• NY: 2023 wê bibe sala garis 

  Neteweyên Yekbûyî li dijî nifûsa cîhanê ya ku bê navber zêde dibe, difikire ku dexlên mîna “garis” xwegir hem bihayek guncaw û hem jî têrker e.
• Dibistana Ermeniyan ya 207 salî li ber hilweşandinê ye 

  Dibistana Seretayî ya Ermeniyan ya Khorenyan ku 207 salî ye, bi tunebûnê re rû bi rû ye.
• Li Kurdistan û Tirkiyeyê ji bo sewalkariyê saleke zehmet bû 

  Ji ber polîkayên şer ên AKP'ê pirsgirêkên li sektora sewalkariyê dewam dikin. Bi zêdebûna buhayê êm, ka û giha re sewalkar nikarin hevsengiyê di navbera hatine û lêçûnan de daynin û neçar dimînin ku sewalên xwe bifiroşin.
• Zîpik li Kuwêtê bariya 

  Li Kuwêta welatekê ji welatên herî germ ên cîhanê, zîpik bariya.
• Batizmî: Cejna Pîrê Alî 

  Cejna Batizmê yek ji van cejnan e ku ji bo bidawîkirina salê û her wiha ji bo xêrhatina sala nû tê kirin. Di vê cejnê de wateya xizmeta ji civakê re, alîkarî, civakbûn û dilnizmiyê bi rengên yek ji yekê bedewtir hatiye pênasekirin.
• KNK: Rojbûna Îsa Mesîh, cejna Noelê pîroz be 

  Konseya Rêveber a KNK'ê cejna Noelê bi peyamekê pîroz kir.
• KCK'ê cejna Noelê li alema Xiristiyan pîroz kir 

  Komîteya Gel û Baweriyan a KCK'ê Cejna Noelê ya gelên Xiristiyan ên Kurdistanî û alema Xiristiyan hemûyî pîroz kir.
• Kefiya Binevş Agal hîn jî li mala Temê ye 

  Binevş Agal kefiya ku dayika wê bi xwe hûnand, da Kamîle ji bo zarokên wê xwe pê germ bikin û yên ku bi kefiya Binevş germ bûn, dan ser şopa wê.
• Di civîna bilind a COP15'ê de li ser cihêrengiya biyolojîk peymana dîrokî 

  Nûnerên dewletan ên li bajarê Montreal a Kanadayê li hev civiyan, ji bo rawestandina tunekirina cihêrengiya biyolojîk û çavkaniyên ji bo mirovahiyê girîng in, li hev kirin.
• Komîteya Ekolojiyê ya KCK’ê: Em nehêlin ku xwezaya me were talankirin 

  Komîteya Ekolojiyê ya KCK’ê bal kişand ser Bexçeyên Hewselê ya ku di bin gefa tunekirinê de ye û bang li dijberên şer û derdorparêzan kir ku bila li hemberî talana li Kurdistanê bin.
• WHO: Pirsgirêka tenduristiyê ya bi milyonan kesan berdewam e 

  Li gor Rêxistina Tenduristiyê ya Cîhanê (WHO), ji ber bidestneketina avê, pirsgirêka tenduristiyê ya milyonan kesan berdewam e.
• Dadgehê ji bo çêkirina HES'ê ya li Çemê Zîlanê biryara betalkirinê da 

  Di doza têkildarî HES'ê de ya li ser Çemê Zîlanê tê çêkirin, Dadgeha Îdareyê ya 1'emîn a Wanê diyar kir ku biryara 'rapora ÇED'ê ne pêwîst e' ya Wezareta Hawirdor û Bajarvaniyê ne qanûnî ye, lewma biryar betal kir.