CIVAK-EKOLOJÎ

Hemû Nûçe

• Li Ekvatorê ji ber şape û xweliya volqanê Sangayê 6 kes mirin 

  Li Ekvatorê şape rabû û ji ber xweliya ji volqanê Sangayê 6 kes mirin, tesîr li ser 350 hezar kesî kir.
• Li Geliyê Zîlan xweza tê talankirin 

  Li Geliyê Zîlanê, ku bi hezaran Kurd lê hatibûn qetilkirin, tevî nerazîbûn û li ber rabûnê jî, karê ji bo çêkirina Santralên Hîdroelektrîkê dewam dike.
• Li Rûsyayê girtî jî ji bo 'ekolojiyê' wê werin şixulandin 

  Rûsya ji bo ku qirêjiya ji ber bobelta petrolê ya li herêma Norîlskê ya bakur li pey xwe bihêle, plansaziya wê dike ku girtiyan jî bide şixulandin.
• Germahiya global herî pir wê li herêmên tropîkal bide 

  Li gorî lêkolînekê ku di kovara Nature Geoscîence de weşiyaye, tesîra herî zêde ya germbûna global bi piranî wê li herêmên tropîkal ên welatên hejar were dîtin.
• Xela: Bi milyonan mirov li ber mirinê ne 

  Neteweyên Yekbûyî û gelek saziyên navneteweyî hişyariyê didin, ku ji ber krîza birçîbûnê ya ku par ji pênc paran parekî zêdetir bû, bi milyonan mirov li ber mirinê ne.
• Li Karabûkê cînayeta kar 

  Du karkerên li kana xizê dema mekîneya şkênandina keviran temîr dikirin ketin ber mekîneyê û jiyana xwe ji dest dan.
• Ji bo kampanya 'Bila Kurdî bibe zimanê fermî' banga piştgiriyê 

  Ji bo Kurdî bibe zimanê fermî û zimanê perwerdeyê, kampanya ku bi sê zaravayên Kurdî, her wiha bi Îngilîzî, Fransî, Elmanî û Tirkî hatiye destpêkirin, dewam dike.
• 'Divê zarok bi çand û nasnameya xwe bijîn' 

  Seroka Komeleya Berî Her Tiştî Zarok Cevahîr Sadak Duzgun li ser komeleyê agahî da û destnîşan kir ku ew zarokan perwerde dikin, ji bo karibin bi çand û nasnameya xwe bijîn.
• Welat û bajarên ku bi helandina qeşayê re di nava avê de bimînin 

  Germahiya Glogal êdî gihîştiye wê astê ku pirsgirêkên li cîhanê hemû li pey xwe hiştiye. Tê texmînkirin ku bi helîna qeşayê re wê gelek welat û bajar di nava avê de bimînin.
• Rêxistina Tendirustiyê ya Cîhanê ji bo aşiyan hişyarî kir 

  Rêxistina Tendirustiyê ya Cîhanê diyar kir ku di çarçoveya bernameya bi navê Covaxê de ya ji bo şewbê, aşiyên li welatên hejar hatine belavkirin gelekî kêm e.
• 931 milyon ton xwarin û xurek tên avêtin 

  Li cîhanê ku ji 10 kesan yek jê birçî ye, ji şeş parên xwarin û xurekê yek par tê avêtin. Ev yek di germahiya global de jî roleke xwe ya cidî heye.
• Li Antartîkayê qeşayeke bi qasî Nisêbînê ji çiyayê qeşayî felq bû 

  Li Antartîkayê qeşayeke bi mezinahiya xwe bi qasî Nisêbînê çi çiyayê qeşayî felq bû.
• Fransa dev ji nukleerê naqere 

  Endamên Greenpeaceyê France ji bo ku wê dema xebitandina santralên nukleerên bikin 50 sal helwest nîşan dan.
• Ji bo avhewayê, divê polîtîkayên aboriyê bên guhertin! 

  Li gorî rapora dawî ya ji aliyê Bernameya Hawirdorê ya Neteweyên Yekbûyî (UNEP) ve hate weşandin, ji bo serxistina armancên avhewayê pêwîste polîtîkayên aboriyê jinûve bêne nirxandin.
• Gelo WWF dema ku xwezayê diparêze, mirovan ji bîr dike? 

  Weqfa Parastina Xwezayî ya Cîhanê (WWF) ku bi êşkenceya li gelên xwecihî ya bi navê parastina xwezayê tê sûcdarkirin, gumanên li ser karên wê zêde dibin.
• KCDK-E, TJK-E û MEH'ê peyama piştevaniyê ji bo cotkar û masîgirên Hîndî dan 

  KCDK-E, TJK-E û Tevgera Ekolojiyê ya Mezopotamyayê peyama piştevaniyê ji bo cotkar û masîgirên Hîndî nîşan dan ku niha li ber xwe didin û gotin, ''Ya gel divê li cem gel be.''
• Heywanên berî ku ji ber xebatên mirovî direvin, qir dibin 

  Li gorî lêkolîneke kovara Nature Ecology & Evolution hin heywanên berî ku ji ber aktivîteyên mirovî qadên xwe yên jiyanê berdidin têne ber qirbûnê.
• Welatên ku wê germa global herî zêde bandorê li wan bikin 

  Li gorî lêkolînekê germa global wê bandoreke giran li gelek welatan bike û nîvê van welatan li parzemîna Efrîkayê ne. Welatên wekî Japonya û Hindistan jî di vê lîsteyê de ne.
• 'Okyanûs ne bi hişyarkirinê, lê bi hewldanan dikare bê paqijkirin' 

  Hawirdorparêzan diyar kirin ku agahdarkirina têkildarî qirêjiya plastîk a li okyanûsan wê pirsgirêkê çareser neke û destnîşan kirin ku bi rêya katamaranên mezin qirêjî dikare bê kêmkirin.
• YE bi hinceta ‘jehrî ye’ lîmonan ji Tirkiyeyê nakire 

  Tirkiye ji meha Mijdarê ve dixwaze lîmon di serî de gelek mêweyan têxe bazara Yekîtiya Ewropayê. Derket holê ji ber ku di lîmonan de rêjeyeke zêde jehr heye, Yekîtiya Ewropayê lîmonan nakire.
• Xwezaya Rojhilatê Kurdistanê di bin êrişeke giran de ye 

  Xwezaya Rojhilatê Kurdistanê ku bi bedewî, şênkahî, av û berhemdariya xwe navdar e, dibe hedefa êrişan.
• Mirovên li qadên şînkahiyê dimînin, zû bi zû nexweş nakevin 

  Li gorî lêkolîneke li DYE'yê hate kirin, mirovên ku malên wan li cihên şînkahiyê ne, zêde bi nexweşiyên ji ber qirêjiya hewayê nakevin.
• Bandora şênkahiyê li ser xirecirê 

  Li gorî lêkolîneke ku li Swîsreyê hate kirin, şênkahî erênî yan jî neyînî bandorê li ser xirecirê dike.
• Wanê dikin bajarekî betonê 

  Jiyana taxan a li Wanê, van salên dawî piştî projeyên vegûherandinê yên bajêr û dagirkirina çêke-bifiroşe, ber bi tinebûnê ve diçe.
• Di bombebarankirina Tirkiyeyê de, 250 pez telef bûn 

  Li herêma Balekayetî ya Herêma Kurdistanê di êrişa balafirên şer ên dewleta Tirk de, 250 pezên gundiyan telef bûn.