CIVAK-EKOLOJÎ

Hemû Nûçe

• Her kesek divê salê herî kêm darekê biçîne! 

  Li gorî raporeke ku li Fransayê li ser rê û rêbazên parastina ji bandora germahiya global hate amadekirin, tê pêşniyar kirin ku her şexsek her salê herî kêm darekê biçîne û vê yekê jî herî kêm 30 salan bike.
• Başûrê Rojhilatê DYE’yê di bin avê de ma 

  Ji ber bahoza Sally a li Başûrê Rojhilatê DYE’yê lehiyeke mezin çêbû, elektrîka 510 hezar malan qut bû.
• 'Pîrozên civakî bûn bingeha pirtûka min' 

  Nivîskar Nûman Amed ji ANF'ê re qala pirtûka xwe kir, ku bi navê "Etîmolojiya azadiyê" hatiye weşandin.
• Dûyê şewatên li DYE'yê xwe gihande Ewropayê 

  Dûyê ji ber şewatên li DYE'yê xwe gihandin Ewropayê, tê gotin heta îro cara pêşî ye ku tiştekî wiha dibe.
• Armancên 2030'î yên ji bo pêşveçûnê êdî xeyal in 

  Ji ber zêdebûna nifûsa mirovan û bikaranîna çavkaniyan bi rengekî neçê, tê dîtin ku armancên sala 2030'î yên ji bo afirandina cîhaneke birçîbûn lê nîne, nepêkan e.
• Bandora germahiya global li ser bazara wesayitan cihê fikaran e 

  Armanca Yekîtiya Ewropayê ya kêmkirina karbondîoksîtê bi rêjeya 55 ji sedî, ji ber bandora xwe ya li sektora wesayitan bûye cihê nîqaşan. Hilberînerên wesayitan bi fikar in ku bazar bikeve destê hevrikên wan ên li parzemînên cuda.
• CÎK: Dem dema azad kirina Kurd û Kurdistanê ye 

  CÎK’ê bi daxuyaniyekê piştevaniya xwe ya ji bo pêngava KCK’ê ya ‘Dem Dema Azadiyê ye’ ragihand û got: “Werin em bi hev re, bi têkoşin li dijî zalim û dagirkeran û wan bi qewirîn in ji xaka pîroz.”
• Şîrketên mezin têkildarî armancên emîsyonê bang li YE'yê kirin 

  Rêveberên şîrketên mezin ên cîhanê bang li Yekîtiya Ewropayê (YE) kirin ku dest ji armancên xwe yên kêmkirina emîsyona gaza bi bandora serayê bernede û armancên eşkere destnîşan bike.
• Çalakiya Şirnexê di roja 3’an de ye: Dijminê gel û erdnîgariyê ne 

  Çalakiya rûniştinê ya Parlementerê HDP’ê Hasan Ozguneş a ji ber şewata li Çiyayê Cûdî dabû destpêkirin dewam dike. Ozguneş got: “Ev berhemê dîtina kategoriya dijminê gel e.”
• Li DYE'yê şewatên mezin 

  Li Rojava DYE'yê şewatên pir mezin hene. Li Oreganê nîv milyon kes ji ber şewatê ji cihê wan hatin derxistin. Li Kalîforniya, Oregan û Washîngtonê di 24 saetên dawî de 15 kes mirin.
• Ji ber aktîveteyên mirovî du ji sêyên ajalên berî neman 

  Ji ber aktîveteyên mirovî di van 50 salan de ji ajalên berî yên li tevahiay cîhanê nêzî 70 ji 100'î qir bûn.
• Li San Francîscoyê ezman bû tirincî 

  Li Kalîforniyayê ji ber şewatên zêde li San Francîscoyê li bajêr atmosfereke surrealîst çêbû. Hewaya bi mij û dû dîmeneke wiha da, we ku qet rojê nehilatibe.
• Guherîna avûhewayê: 1,2 milyar kes wê ji cihê xwe bibe 

  Li gorî analîza saziya ramanê IEP'ê guherînên avûhewayê 30 salên li pêşiya me wê bibe sedem ku bi kêmanî 1 milyar kes ji cihê xwe bibe.
• Guterres: Ji bo avûhewayê ku em nebin yek em ê bi winda bibin! 

  Sekreterê Giştî yê Neteweyên Yekbûyî (YE) Antonîo Guterres got bi hêla Covîd-19'ê re ziyana nediyariyê hatiye dîtin û got dewlet li dijî germbûna global divê bi hev re têbikoşin.
• Şaredariya Binarê Qendîlê kewên ku hatibûn girtin berdan 

  Şaredariya Binarê Qendîlê kewên ku ji ber bomberdûman û êrîşên dagirkeriyê û şewata herêmê ji aliyê hinek kesan ve hatibû girtin, îro dubere berdan xwezayê.
• Li Swîsreyê ji bo avhewayê 500 kîlometre bi bisiklêtê rê çûn 

  Bi dehan rêxistinên derdorparêz di çarçoveya kampanyaya 27’ê Tebaxê dayî destpêkirin, komeke aktivîstên derdorparêz, 500 kêlometre bi bisîklêtê xwe gihandin Stockholmê.
• Qeşa li Derya Bergînê daketiya asta herî kêm a 5 hezar salên dawî 

  Li gorî zanyaran, qeşa li Derya Berîngê ya navbera Rûsya û eyaleta Alaska ya DYE'yê, daketiye asta herî nizm a bi hezaran salên dawî.
• Qadên nû yên madenê bûne cihê nerazîbûnan 

  Li Wan û Colemêrgê qadên nû yên madenê hatin ragihandin. Ev yek bû sedema nerazîbûnan.
• Daristanên Bedlîsê dişewitin 

  Devera daristan a dikeve di navbera gundê Ortakapi û Doşkaya yên Bedlîsê de şewat derketiye.
• NY: Li Libnanê rîska bidestxistina xurekan heye 

  Neteweyên Yekbûyî diyar kir ku ji ber krîza ekonomîk û hilweşandina lengergeha Bêyrûdê heta dawiya salê wê li Lubnanê rîska bidestxistina xurekan hebe.
• Li Brezilyayê polîtîkaya qirkirina daristanan 

  Wezîrê Hawîrdorê yê Brezîlyayê diyar kir têkoşîna dijî têkoşîna polîtîkaya nehiştina daristanan li Amazonan ji ber sedema ku fona hewce nehatiye dîtin wê nedome.
• 'AKP xwezaya Kurdistanê wêran û talan dike' 

  Parlamenterê HDP'ê yê Şirnexê Huseyîn Kaçmaz got: "Darên ku ji bo çêkirina qaleqol û qereqolan tên birîn, ji aliyê cerdevanan ve ji bo firotinê ber bi bajarên Tirkiyeyê û Idlibê ve tên şandin."
• Di 25 salan de 28 trilyon qeşayî heliyaye 

  Li gorî xebata pisporên ku ji zanîngehên Leeds ve Edinburgh û University College London pêk hatî van 25 salên dawî bi kêmanî 28 trilyon ton qeşayî heliyaye.
• Wê Swîsre li dijî nijadperestî û guherîna avhewayê dakeve qadan 

  12 sazî û 5 partiyên ji Kurdistan û Tirkiyeyê wê di 5’ê Îlonê de li kantona Luzernê were ba hev û li dijî pêla nijadperestiyê ya li Ewropayê zêde dibe û li dijî xisarên pergala ekolojîk çalakiyekê li dar bixin.
• 'Em nikarin bihêlin ku mirov li ber çavê me bimirin' 

  SOS Medîterrrane dixwaze keştiya Ocean Viking û muratebatê wê werin berdan û got, ''Em nikarin bihêlin ku di sedsala 21'ê de mirov li ber çavên me bixeniqin.''