CIVAK-EKOLOJÎ

Hemû Nûçe

• Gelo kîjan dar li ber germahiya global dikare li ber xwe bide? 

  Li Swêdê li gorî xebateke 50 salan derket holê ku hinek dar wê li hemberî zêdebûna germê ya bi qasî 3,4 dereceyan nikaribin li ber xwe bidin.
• Şerê DYE û Çînê yê li ser 'Mekong'ê 

  Dewletên Yekbûyî yên Emerîkayê (DYE) û Çîn, li ser Mekongê şerekî stratejîk dikin, ku jiyana 70 milyon mirovî pê ve girêdayî ye.
• KCÊE hilbijartina Bavê Şêx pîroz kir 

  Koordînasyona Civaka Êzidxan a Ewropayê (KCÊE) hilbijartina Bavê Şêx pîroz kir.
• Germahiya global: Bagera tropîkal li Atlantîkê gihîşt asta rekorê 

  Yek ji bûyerên xwezayî ku bi germahiya global re zêde dibin, bagera tropîkal e. Ev bager dema dawî gelekî dijwar bûye.
• Çîroka darên gûzê 

  Çîrokeke gûzê... Gundî xwe dispêrin van darên gûzê yên dîrokî. Nav û cûreyê her yekî ji wan heye. Bi giranî li gorî dijwariya wan nav lê hatiye kirin.
• Li dijî gendeliya şaredariya Kerkûkê nerazîbûn nîşan dan 

  Koma Şeqam li bajarê Kerkûkê li dijî gendeliya şaredariya Kerkûkê kom bûn û bi çalakiya rêgirtinê nerazîbûna xwe nîşan dan.
• Yekîtiya Ekolojiyê: Meclîs dixwaze erdên gel bide şîrketan! 

  Yekîtiya Ekolojiyê diyar kir ku bi pêşniyaza qanûna meclîsê wê erdên gel pêşkêşî şîrketan were kirin.
• Lewitîna hewayê kem bû, bikaranîna plastîkan zêde bû 

  Li gorî Ajansa Hawirdorê ya Yekîtiya Ewropayê (EEA), bi saya paşketina aboriyê ya ji ber şewba Covîd-19 kalîteya hewayê bi demkî baş bû be jî, bi taybetî bikaranîna plastîkê gelekî zêde bûye.
• Eleqeya ji bo hînbûn û pêşvebirina Kurdî zêde bûye 

  Ji bo dersên Kurdî yên dema payîzê, ku Enstîtuya Kurd a Stenbolê dest pê kiriye, eleqeyeke mezin heye. Kapasîteya dersan heta niha ji bo 600 kesî ye, lê tê payin ku enstîtu vê kapasîteyê rojên bê zêdetir bike.
• Di tinekirina Amazonan de para şîrketên Emerîkî zêde ye 

  Di tinekirina Amazonan de para şîrketên çandinî, madengerî û enerjiyê pir zêde ye ku desteka herî zêde ya darayî saziyên fînansî yên Emerîkayê ne.
• Di çemê Dîcle de bi hezaran masî mirin 

  Bi girtina çaviyên Bendava Dicleyê re li Çemê Dicle bi hezaran masî mirin.
• Serpêhatiya perwerdeya bi Kurdî ya li Rojava çawa dest pê kir? 

  Beriya şoreşê qedexe bû û cezayê xwe jî giran bû. Lê belê şovalyayên zimanê Kurdî ew qedexe ji holê rakirin. Deriyên dibistanên zîhniyeta qedexekar yek bi yek hate şikandin û perwerdeya bi pir zimanî, pir rengî diyarî nifşên nû kirin.
• Dewleta Tirk daristanên Elkê dişewitîne 

  Ji ber gulebarana leşkerên li baregeha leşkeriya Kalecika herêma Elkê agir bi daristanên gundê Setkarê ket.
• Zext û zordariya li zozanan 

  Dewleta Tirk ku beşeke mezin a zozanan qedexe kiriye û çûyîna li hin zozanan jî bi gelek şertan ve girê daye, di vegerê de jî zext û zordariyeke mezin li mirovan dike. Li gel heqaretan her wiha ceza tê birîn.
• Hejmara karesatên xwezayî zêde dibe 

  Ji ber germahiya global hejmara afetên xwezayî di nava 40 salên dawî de bi du qatî zêde bûn. Li tevahiya cîhanê nêzî 2.5 milyon mirovî jiyana xwe ji dest dan, bi trîlyonan dolarî zerara madî çêbû.
• Yekîtiya Ewropayê li ser armancên têkildarî avhewayê li hev nekir 

  Welatên Yekîtiya Ewropayê di mijara bicihanîna armancên ji bo têkoşîna li dijî germahiya global nekarîn biryareke hevpar werbigirin.
• Şewata li Çiyayê Cûdî derketibû dewam dike 

  Şewatên ku artêşa Tirk li Çiyayê Cûdî pêxistibû, dewam dike.
• Çavkaniyên avê roj bi roj diçikin 

  Zêdebûna nifûsa Cîhanê, talankirina çavkaniyên avê wê di siberoja nêz de bike ku pirsgirêka herî girîng pirsgirêka avê be.
• Wesayitên SUV li pêşiya bicihanîna hedefên avhewayê asteng in 

  Wesayitên bi modelên SUV (Sport Unility Vehicle) ‘Wesayita Bikaranîna Sportîf’ ji ber qirêjiya ku didin atmosferê, bûne hedefa saziyên parêzvanên avhewayê.
• Arjantîn firotina genimê OGG'ê dike qanûn 

  Di demekê de ku li cîhanê nêzîkatî û berpirsyariya têkildarî zerarên berhemên ku genetîka xwe hatiye guhertin zêde bûye, Arjantîn amadekariyan dike ku bibe welatê destpêkê ku genimê bi vî cûreyî bifiroşe.
• Îlona 2020'ê bû meha herî germ a cîhanê 

  Li gorî Copernîcûs a bernameya lêkolîna ser erd a ji aliyê Komîsyona Ewropa û Ajansa Fezayê ya Ewropa ve hate kirin, Îlona 2020’ê bû meha herî germ a heta roja îro.
• Agirên li Kalîforniyayê ne vemirÎn 

  Ev ji mehekê zêdetire ji ber şewatên li daristanên li girava rojavayê DYE’yê tîmên agirkûj ji hal ketin. Li Kalîforniyayê hîn ji bo vemirandina 27 şewatên mezin têkoşîn tê kirin.
• Bi kepçeyan êrîşî Çaviyên Mûnzûrê kirin 

  Bi kepçeyan ketin nav Çaviyên Mûnzûrê. Navenda Lêkolînên Dêrsimê got ku, “Ev li dijî cihên me yên baweriyê êrîşek e.”
• Keleş: Leşker nahêlin ku şewat were tefandin 

  Endamê Meclîsa Ekolojiyê ya HDK'ê derheqê şewatên li Cûdî û Gabarê got, gel dixwaze şewatê bitefîne lê leşker nahêlin.
• Dar zû mezin dibin, zû jî hişk dibin 

  Li gel sozên dewletan jî rêjeya karbondîoksîtê ya li atmosferê roj bi roj zêde dibe. Tê gotin ku ev yek jî dibe sedem, gele celebên daran zû hişk bibin.