CIVAK-EKOLOJÎ

Hemû Nûçe

• Talana li Amazonan dewam dike 

  Talana li daristanên Amanozê dewam dike, ku piraniya wan li Brezîlyayê ye. Cotkar û şîrket ji bo qada çandiniyê berfireh bikin agir berdidin daristanê. Bêcezahiştina wan jî dibe sedem ku vê talanê dewam bikin.
• CO2 herî pir ji ber karê mirovî zêde dibe 

  Hate diyarkirin li atmosferê CO2 bi qasî ku ji ber karê mirovî zêde dibe li nav sirûştê ji ber sedemên sirûştî ev qasî zêde nabe.
• Li Zîlanê bendava HES’ê ya 5’emîn tê çêkirin 

  Şîrketa ku berê li ser Çemê Zîlanê çar bendavên HES’ê çêkiribû niha jî dest bi xebatan kir ku li gundê Agaçorenê HES’a 5’emîn çêbike.
• Bihuşta li ser rûyê erdê: Dersim 

  Dersim ku bi cografyaya xwe mirovan dike heyranê xwe û her demsalê bedew e, mîna bihuşta li ser rûyê erdê ye.
• 'Bi şewata daristanan qirkirina ekolojîk pêk tê' 

  Vahap Işikli diyar kir ku şewata li daristanên Kurdistanê ji ber polîtîkayên şerê taybet rû dide û got: "Li Tirkiyeyê jî şewat bi giranî ji ber polîtîkayên rantê rû dide. Li her derê li hemberî xwezayê qirkirina ekolojîk pêk tê."
• Projeya texrîbkirina Çavkaniyên Mûnzûr destpê kir 

  Dest bi projeya ku dihate xwestin li Çavkaniyên Mûnzûr a dikeve sînorê navçeya Pûlur a Dersimê ku ji bo Elewiyan pîroz e, destpê kir.
• Ji bo rizgarkirina Çavkaniyên Mûnzûrê kampanya îmzeyan dest pê kir 

  Meclîsa 'Bila Mûnzûr bi rengekî azad biherike' li dijî projeya talankirina Çavkaniyên Mûnzûrê dest bi kampanya îmzeyan kir.
• Ji bo parastina daristanan 'artêşa kesk' 

  Li Efrîkaya Rojava ku parastina daristanan her roja ku diçe zêdetir girîng dibe, ji bo armanca dardanînê ya ji hêla Perava Diranêfîlê 'artêşa kesk' tê avakirin, ya ku ji sedan kesî pêk hatî.
• Vê cejnê bi xisar jî nikarin lawiran bifiroş in 

  Li Wan a li Bakurê Kurdistan û Tirkiyeyê yek ji navendên lawirvaniyê ye, çend saet mayî ji Cejna Qûrbanê re xwediyên lawiran bi xisar jî nikarin lawirên di destê xwe de bifiroşin.
• Li Licê 600 donim bû xwelî: Îtfayeyê mudaxele nekir 

  Li Licê ji ber şewata li bejahiya 5 taxan qadeke 600 hektar bû xwelî. Hate ragihandin ku tîmên agirvemirînê mudaxele nekir, şewat ji aliyê gel ve hate vemirandin.
• MEH: Divê tevgerên dij pergalî bi hev re li ber xwe bidin 

  Tevgera Ekolojiyê ya Mezopotamyayê (MEH) bal kişande ser giringiya berxwedana tevgerên ekolojî, jin û dij pergalê. Her wiha Kombûna Ekolojiyê ya HDP'ê slav kir.
• Li giravên Feroeyê bi sedan masiyên Ûnis hatin kuştin 

  Li avên girava Feroeyê a li Atlantîka Bakur bi çarçoweya rêz û rêçikekê bi sedan masiyên ûnis hatin kuştin.
• Evîn û hezkirin astengiyan nas nake! 

  Ehmed ciwanekî wargeha penaberan a Şehîd Rustem Cûdî ye. Hem nabihîze, hem jî nikare biaxive. Lê belê bûye mînak ku nîşan dide, mirov dikare bi hêrs û îradeya xwe astengiyên li pêşiya xwe hemûyan rake.
• Îhaleyên qetilkirina jiyana xwezayî 

  Di îhaleyên ji aliyê Wezareta Çandinî û Daristanê ya Tirkiyeyê bin navê tûrîzma nêçîrvaniyê ya li ser lawirên jiyana xwezayî de, bi 100 hezaran lîre digre, lawirhez jî nerazîbûn nîşanî vê didin.
• Bi xerîteyekê herêmên ku asta birçîbûnê lê hate nîşan dan 

  Bernameya Xorek a Cîhanê bi xerîteya înteraktîf amade kirî, herêmên ku herî zêde birçîbûn lê heye nîşan da, di serî de Sehel li gelek herêman ji nîvê zêdetir a nifûsa herêmê birçî ne.
• HES dibe sedema felaketên xwezayî 

  Serokê Van Çev-Derê Alî Kalçik diyar kir ku demên dawî ji ber HES ên li Erdîş, Şax û Bêgirê hatine çêkirin, felaketên xwezayî rû didin.
• Dibe ku 10 milyon zarok venegerin dibistanê 

  Rêxistineke civaka sivîl a Îngîliz diyar kir ku ji ber bandorên ekonomîk ên koronavîrusê dibe ku 10 milyon zarok venegerin dibistanê.
• Li Sibaryayê şewat didome 

  Li herêma Sibiryayê ya Rûsyayê ji Çile ve şewat didomin.
• Li YE'yê daristan ji aliyekî ve têne çandin, birîn jî zêde dibe 

  Li xaka YekîtiyaEwropayê (YE) qadên daristanî van 25 salên dawî her çendî zêde bûbe jî, nexasim van salên dawî birîna daran hema hema bi qasî nîvî yên salên bihurî zêde bûye.
• NY’yê bang li rêveberan kir ku rêya ‘enerjiya paqij’ hilbijêrin 

  Sekreterê Giştî yê NY’yiyê Antonîo Guterres, bang li hemû rêveberên li cîhanê kir ku piştî Covîd-19 ji bo plana zindîkirina aboriyê ‘rêya enerjiya paqij hilbijêrin’.
• Li Perûyê 51 ji sedî yê qeşayê heliya 

  Li gorî daxuyaniya Saziya Avê ya Neteweyî ya Perûyê (ANA), ji ber germahiya global di nava 50 salên dawî de 51 ji sedî yê qeşayê heliya ye.
• Dêra Axtamara, taybetmendiya xwe ya dîrokî winda dike 

  Dêra Axtamara ya dîrokî ku li Girava Axtamara ya li ser Gola Wanê ye, beşê wê yên hundir ji ber ne nûjenkirinê tine dibe. Wêneyên li ser mîmariya dêrê ya hundirîn beşek mezin ê wê ji ber nenûjenkirinê dihilweşe.
• YNK'ê li dijî êrişên dewleta Tirk bang li Bexda û NY'ê kir 

  Koma Yekîtî Niştimanî Kurdistan (YNK) a li Parlamenta Iraqê, bang li hikumeta Iraqê û Konseya Ewlekariyê ya Neteweyên Yekbûyî (NY) kir ku êrişên dewleta Tirk rawestînin.
• PE li dijî pençeşêrê komisyoneke taybet ava dike 

  Parlamentoya Ewropayê (PE) bi piraniya dengan qebûl kir ku li dijî pençeşêrê komisyoneke taybet were avakirin.
• Li rojavayê Elmanyayê dibe ku volkan çalak bibin 

  Li rojavayê Elmanyayê li herêma Eîfelê volkan ji bin erdê derdikevin jor. Tê diyarkirin ku li herêmê piştî 11 hezar salan volkan dîsa çalak bûne.