CIVAK-EKOLOJÎ

Hemû Nûçe

• Felaketên xwezayî yên sala 2019'an 

  Rêxistina civaka sivîl Chrîstîan Aîd der barê zerara madî ya ku felaketên xwezayê di sala 2019'an de bûn sedem raporek weşand. Li gorî vê yekê heft ji felaketên rû dan bûn, her yek ji wan bûn sedema zerara ji 10 milyar dolarî.
• 2019'an rojeva herî girîng 'germbûna global' bû 

  2019'an li dijî guherînên avûhewayê li hemû cîhanê bihistyariyeke zêde hebû, ji ber ku di rêveberiyên dewletan de berpirsyarî ne bi vê astê bûn, hêvî mane sala 2020'an.
• Ji ber bahoza Phanfone ya Fîlîpînê bi kêmanî 16 kes mirin 

  Bahoza Phanfone ya beriya Noelê li Fîlîpînê da, bû sedema mirina bi kêmanî 16 kesî.
• Bahoza bi hêz a li Fîlîpînê jiyan tevizand 

  Li Fîlîpînê ji ber bahoza zêde Noel vegeriya kaosê.  Nêzî 20 hezar rêwî û 175 keştî li peravê asê man. 60 seferên balafiran jî rawestiyan.
• KNK: Rojbûna Îsa Mesîh cejna Noelê pîroz be 

  KNK'ê rojbûna Îsa Mesîh cejna Noelê pîroz kir.
• Daristana herî kevn a dinyayê hate dîtin 

  Zanyaran ragihandin ku wan daristana herî kevn dîtine. Hate ragihandin ku daristana herî kevn li herêma Catskîlls a li nêzî bajarê Caîro yê li eyaleta New York a DYE'yê ye.
• Li Ranya ji bo balê bikişînin ser baykota malên Tirk afîş daliqandin 

  Di çarçoveya Pêngava boykotkirina malê Tirkî de Jinên Ciwan li navçeya Ranya Silêmanî ya Başûrê Kurdistanê li gelek kolanan afîşên boykotkirina malên Tirkî daliqandina.
• Li Hollandayê biryara dîrokî 

  Li Hollanda Dadgeha Payebilind biryar li ser da ku dewlet sala nû emisyonên gazên bi bandora serayê 1 ji 4'an kêm bike, têkilî biryarê tê gotin,''dîrokî ye''.
• HDP'ê cejna Êzî pîroz kir 

  Hevberdevkê Komîsyona Baweriyan û Gelan a HDP'ê Nîmetûllah Erdogmûş cejna Êzî pîroz kir.
• KNK: Cejna Êzî pîroz be 

  Konseya Rêveber a KNK'ê Cejna Êzî pîroz kir û bi wesîleya cejnê ji bo avakirina Şengalê bang kir.
• KCDK-E'yê Cejna Êzî pîroz kir 

  KCDK-E'yê Cejna Êzî pîroz kir û diyar kir, "Em hêvî dikin ku Cejna Êzî ji bo gelê me yê Êzidî û tevahiya Kurdistaniyan bibe wesîleya aştî, statu û azadiyê."
• TAJÊ cejna rojiyên Êzî pîroz kir 

  TAJÊ Cejna Êzî pîroz kir û diyar kir, "Bi saya fikir û felsefeya Rêber Apo em îro dikarin bi rengekî azad cejnên xwe pîroz bikin."
• Saziyên civaka Êzidî: Cejna Êzî pîroz be! 

  Saziyên civaka Êzidî yên li Ewropayê bi daxuyaniyeke hevpar cejna Êzî pîroz kirin.
• Awûstralya ji germê dişewite 

  Li Awûstralyayê germahî Sêşemê 40.9 pile bû ku ev yek ji dema destpêkirina pîvandina germahiyê û vir ve li Awûstralyayê germahiya herî bilinde. Ji ber şewata daristanan jî herî kêm 3 milyon hektar daristan şewitî.
• Li ser avhewayê li hev nekirin 

  Civîna avhewayê ya COP25 ya ku Neteweyên Yekbûyî li Madrîdê li dar xistibû, roja Yekşemê bi dawî bû. Krîza avhewayê ketiye rêyeke bêveger û rêveber bûn sedem ku ev firsend ji destê wan derkeve.
• 'Heskîfa 12 hezar salî wê bikin qurbanê 50 salan' 

  Heskîfa 12 hezar salî wê bikin qurbanê bendavek temenê wê 50 salî ye. Wê ji ber Bendava Ilisûyê 199 gundên girêdayî Sêrt, Mêrdîn û Êlihê di bin avê de bimînin. Heta niha herî kêm 20 gund di bin avê de mane.
• Li Moskova pêşangeha wêneyan a zarokên Rojava xêz kiribûn pêk hat 

  Li Moskova pêşengeha wêneyên ku zarokên Rojava xêz kiribûn pêk hat. Zarokan bi xêzêkirina wêneyan bal kişandin ser sûcên dij mirovahiyê yên li herêmê tên kirin.
• Di civîna COP'ê de gaveke girîng nehate avêtin 

  Di civîna bilind a COP 25 de ku li paytexta Spanya Madrîdê dewam dike gaveke girîng nehate avêtin. Gotin û sozên ku heta niha der barê avhewayê hatin gotin di asteke welê de ye ku dikare bandorê li beşeke biçûk a belavkirina CO2 bikin.
• Biryara Evûstûryayê ya qedexekirina glîfosatê wê neyê pêkanîn! 

  Evûstûrya ya ku dixwest di nav Yekîtiya Ewropayê de bibe yekemîn welatê ku glîfosatê qedexe bike, qedexekirina vî dermanê çandiniyê taloq kir.
• Namzetê ciwan wê Johnson ji qoltixê wî bike? 

  Pêrşembê li Brîtanyayê wê hilbijartina giştî bibe. Di hilbijartinê de rikberê herî xurt ê Serokwezîr Johnson ciwanê Îranî yê 25 salî ye û tê texmînkirin ku rikberê Johnson wê wî ji qolxitê wî bike.
• Dewlet dixwaze bi darê zorê cenazeyê Kaya veşêre 

  Li gundê Mûşiyan a Dûtaxa Agiriyê de di 6’ê Kanûnê de leşkeran di dema operasyonê de Mûrat Kaya qetil kiribû. Îro jî bi darê zorê xwestin ku cenazeyê wî veşêrin.
• Li Ekvadorê celebekî nû yê dînozoran hate dîtin 

  Li Ekvadorê fosîlên dînozorekî giyaxur hate dîtin, ku bi qasî şeş metroyan dirêj e lê dîsa jî ''biçûk'' tê dîtin.
• Huner û çanda ji kevirên biqîmet 

  Hosteyê xemilandina kehrîbarê Mehmet Atalay diyar kir ku kevirê kehrîbar ji bo gelek nexweşiyan derman e û got: “Kehrîbar heskirin e. Ji bo dermankirina nexweşiyên wekî serma, astim, guatr, bronşit, zerik û alerjiyê tên bi kar anîn."
• Ji ber hezîna axê ya li Bûrûndî bi kêmanî 38 kes mirin 

  Piştî barana zêde ya li bakurê rojavayê Bûrîndî û şûnde hezîn pêk hat û bi kêmanî 38 kes mirin.
• ‘Dengbêjî çanda qedîm a Kurdan e’ 

  Dengbêj Evdilezîzê Koçer anî ziman ku ew ji zarokatiyê ve klaman dibêje û destnîşan kir, ku dengbêjî çanda kevnare ya Kurdane û divê lê bibin xwedî.