CIVAK-EKOLOJÎ

Hemû Nûçe

• Li Brezilyayê petrola ku berbelav bûyî nayê paqijkirin 

  Hate gotin li Brezîlyayê petrola ku li nêzî peravê li 2 hezar km berbelav bûyî nikare were paqijkirin, Neteweyên Yekbûyî (NY) bang kir ku bi lezginî tevdîr werin girtin.
• Yekemcar doktora bi zimanê Înka hate nivîsandin 

  Xwendekareke doktora ya li Perûyê yekemcar teza xwe bi zimanê Qûechûa ku zimanê Înka ye nivîsand.
• Guh bidin qîrîna Geliyê Dîcleyê û Heskîfê 

  Koordînasyona Heskîfê banga xwedîlêderketina Geliyê Dîcleyê û Heskîfê kir. Koordînasyonê got ku “Em dikarin bajarê Heskîfê yê 12 hezar salî rizgar bikin.”
• Li Arjantînê hejarî 35 ji 100'î derbas kir 

  Li Arjantînê ku dawiya vê mehê hilbijartin wê lê werin kirin ji ber polîtîkayên Serokê rastgir Maurîco Macrî 35 ji 100'î yê gel hejar e.
• Çeşnên daran ên li Ewropayê li ber qirbûnê ne 

  Di daxuyaniyê de ya ku ji hêla Yekîtiya Parastina Sirûştê ya Navnetewî (IUCN) ve hatî weşandin, hate gotin 2 ji 5'an a çeşnên daran ên li Ewropayê, ji çeşnên nû jî 3 ji 4'an li ber qirbûnê ne.
• Li Swîsreyê bi sed hezaran kes li dijî germa global daketin qadan 

  Di çarçoveya Greva Avhewayê ya Global li Bernê ya ku paytexta Swîsreyê ye, bi sed hezaran kes daketin qadan û bal kişandin ser germa global.
• 75 sal e ruh dide sefarê 

  Muhammet Nezir ê ku di zarokatiya xwe de dest bi sefariyê kir û ev 75 sal e didomîne got, ew li rojên berê digere û anî ziman ku ji bo pîşeya wî winda nebe, ew ê heta dawiya temenê xwe sefariyê bike.
• Bi milyonan mirov li dijî germahiya global derketin kuçeyan 

  Li gelek deverên cîhanê bi milyonan mirov bi çarçoweya greva avûhewayê bang kirin ku li dijî germahiya global bi lezgînî divê tevger çêbibe.
• Ji pisporên NY'yê rapora okyanosê ku li alarmê dide 

  Panêla Guherîna Avûhewayê ya Navhikûmetî ya bi ser Neteweyên Yekbûyî (IPCC) ve, têkilî okyanosan û qeşayan raporeke ku li alarmê dide weşand.
• Ekolojî li welatên Ereban: Wê herî zêde bandor li wan bibe 

  Li welatên Ereban ên ku li dinyayê herî zêde ew karbondîoksîtê belav dikin, ji ber qîmetnedana ekolojiyê û germahiya global, ji bo pêşîlêgirtina karesetan tevdîrên wan kêm e.
• Pêwendiya rîska demansê bi hormona ostrojenê heye 

  Tê gotin ku pêwendiya nexweşiya demansê bi hormona ostrojenê heye ku li dinyayê 50 milyon kes bi vê nexweşiyê ne.
• Li Kerkûkê pêngava çandina 10 hezar şitlan destpê kir 

  Li Kerkûkê pêngava çandina zêdetirî 10 hezar şitlên daran li 36 tax û 6 bajarokên Kerkûkê bi tevlîbûna 508 kesên dildar destpê kir.
• Bindeqên Nûtellayê bi zarokên Kurdan didin komkirin 

  Li Tirkiyeyê zarok jî di nav de karkerên werzê bi heqdesta kêm li zeviyên bindeqan kar dikin.
• 2050'î wê her sal 200 milyon mirov hewceyî alîkariyê bin 

  Saziyên navnetewî yên alîkariyê li dijî bandorên germbûna global bang kirin ku her kes tevbigere û diyar kirin, ji ber sedema guherîna avûhwayê heta 2050'î wê her sal 200 milyon mirov hewceyî alîkariyê bin.
• Zarokên Firatê di şahiyê de hatin ba hev 

  Zarokên gelên cihê yên li herêma Firatê di Şahiya Zarokan a Firatê ya 3’emîn de hatin ba hev.
• Yekîtiya Ewropayê êşkenceya li penaberên li Libyayê qebûl kir 

  Yekîtiya Ewropayê qebûl kir ku li Lîbyayê hem hikumet hem jî hêzên milîs di ser penaberan re feydeyê werdigirin. Tê payin ku ji îro û pê ve veguhastina ber bi Rûandayê ve dest pê bike.
• Fûara otomobîlan a navnetewî di hedefa derdorparêzan de ye 

  Ketina Salona Otomobîl a Navnetewî ya Frankfûrtkê ji aliyê bi sedan çalakgeran ve hate astengkirin. Roja Şemiyê jî 25 hezar kes li dijî salonê meşiyabûn.
• Li Sydneyê ji bo Heskîfê çalakiyek hate kirin 

  Kurdistanî û dostên wan ên li bajarê Sydney ê Evûstralya hatin ba hev, ji bo Heskîf a li ber tinebûnê ye çalakiyek kirin.
• Germahiya global: Mezintirîn qeşeya Alpan wê bihele 

  Zanyaran gotin ji ber bandora germbûna global bi asteke mezin a qeşayên Alpan wê bihele.
• Li başûrê rojhilatê Spanyayê barana dijwar 

  Ji ber barana dijwar a li başûrê rojhilatê Spanyayê av kete malan, 2 kes mirin, bi sed hezaran xwendekar nekarîn biçin dibistanê.
• Li nav vejeteryanan rîska şehtbûnê zêdetir e 

  Li gorî lêkolîneke pisporên Zanîngeha Oxfordê ên ku xwarinên vejeteryan an jî peskerteryan tercîh dikin, rîska wan a şehtbûnê 1 ji 5'ê zêdetir e.
• Rêya mirinê ya Belucên hejar: Suxtberî! 

  Beluc yek ji gelên herî kevin ên Rojhilata Navîn e. Îro nasnameya gelek ji wan tuneye. Niha Beluc di nava hejariyeke giran de dijîn û bi karê suxtberiyê dixwazin bijîn.
• Li Luzernê ji bo Heskîfê çalakî 

  Li Luzernê ya Swîsreyê li dijî projeya Ilisûyê ku wê Heskîfê di bin avê de bihêle Kurdan û ciwanên sosyalîst ên Swîsreyê çalakî kirin.
• Talokeya li ser Geliyê Bendîmahî 

  Rûbara Bendîmahî û Geliyê Bendîmahî yek ji xweşikahiya sirûştî ya Bêgirê ya Wanê ye û bi projeyên HES’ê taloke heye ku tine bibe.
• CÎK’ê 1’ê Îlonê Roja Aştiyê ya Cîhanê pîroz kir 

  CÎK’ê Roja 1’ê Îlonê ya Aştiyê ya Cîhanê pîroz kir û got: “Gelî bawermendan tev bi hev re bikevin nava aşitiyê, nebin peyrewê Îblîs, Lewre ew neyarê we yê eşkere ye.