CÎHAN

Hemû Nûçe

• Teksas: Li dibistana seretayî di êrişa çekdarî de 14 zarok hatin kuştin 

  Li dibistaneke li bajarokê Uvaldeyê ku di navbera San Antonio û sînorê Meksîkayê de ye, kujerekî 18 salî herî kêm 15 kes kuşt ku mamosteyek jî di nav de bû û piştre mir.
• Li Îranê hêjmara kesên di avahiya hilweşiyayî de mirin derket 10'an 

  Avahiyek 10 qatî ya înşaatê li eyaleta Xûzistan a başûrê rojavayê Îranê hilweşiya û di encamê de 10 kesan jiyana xwe ji dest dan.
• Fînlandiya û Swêd şandeyekê dişînin Enqereyê 

  Fînlandiya û Swêd ên ku dewleta Tirk gefa vetokirina endamtiya NATO’yê li wan dixwe, wê roja Çarşemê şandeyekê bişînin Enqereyê.
• Berlîn: Di nava çend rojan de dibe ku ambargo li ser petrola Rûs bê danîn 

  Wezîrê Aboriyê yê Elmanyayê Robert Habeck got, Yekîtiya Ewropa dibe ku di nava çend rojan de ambargoyê deyne ser petrola Rûsyayê.
• Oxfam: Di dema şewbê de serê her 30 saetê kesek bû milyarder 

  Li gorî Oxfamê sala 2022'an nêzî milyonek mirov dikare zêde xizan bibe. Saziyên Xêrê dixwazin ji dewlemendên ji ber buhayê xurek û enerjiyê bêhtir dewlemend bûne, baca sermayeyê bê standin.
• Ketina 600 koçberan a ji Yewnanîstanê re hat astengkirin 

  Yewnanîstanê ketina nêzî 600 koçberên ku hemwext bi gelek keştiyan ji peravên Tirkiyê ber bi welat dihatin, asteng kir.
• Ji ber bahozê li Kanadayê 8 kes mirin 

  Hat ragihandin ku hejmara kesên ku li Kanadayê ji ber bahoza dijwar jiyana xwe ji dest dane derket 8’an.
• Ermenistan û Azerbaycanê careke din dest bi danûstandinan dikin 

  Ermenistan û Azerbaycan ku li ser mijara Qerebaxê 30 sal in şerê hev dikin, li Brukselê li hev civiyan û li ser 'peymana aştiyê' axivîn. Li gorî Konseya Ewropayê ku navbeynkariyê dike, aliyan li hev kirin ku nîqaşê bi pêş ve bibin.
• NY: Zêdeyî 100 milyon mirov ji cih û warê xwe bûn 

  Komîseriya Bilind a Penaberan a Neteweyên Yekbûyî (UNHCR) ragihand ku bi bandora şerê Ûkraynayê hejmara penaberan qat bi qat zêde bûye.
• Serhengê Muxafizê Şoreşê li Tehranê hate kuştin 

  Serhengekî Muxafizên Şoreşê yên Îranê li rojhilatê paytext Tehranê di êrişeke çekdarî de hate kuştin.
• Li Hîndistan û Bangladeşê lehî rabû: 60 kes mirin 

  Li Hîndistan û Bangladeşê ji ber lehiyê nêzî 60 kesan jiyana xwe ji dest dan. Li bakur-rojhilatê Bangladeşê piştî karesata herî xirab a 20 salên dawî, asta avê ber bi kêmbûnê ve diçe.
• Bandora krîza xurekê giran dibe 

  Li gorî daneyên Bernameya Xurekê ya Cîhanê, krîza xurekê ya ku bi şerê Rûsyayê yê li dijî Ûkraynayê destpê kir, bandorê li cîhanê dike.
• Li Kanadayê ji ber bahozê 4 kes mirin 

  Rayedarên Kanadayî ragihandin ku ji ber ba û bahoza li rojhilatê welêt 4 kesan jiyana xwe jid est dane, nêzî 900 hezar xanî jî bêleketrîk mane.
• Yewnanistan: Du balefirên şer ên Tirkiyeyê bi derqanûnî ketin qada me ya hewayî 

  Wezareta Karên Derve ya Yewnanistanê diyar kir ku du balefirên şer ên Tirkiyeyê bi derqanûnê ketine qada wan a hewayî û got “Ev provokasyon e.”
• Hikûmeta Şamê planê penaberiyê yê Erdogan red kir  

  Hikûmeta Şamê planê şandina milyonek penaber ê Serokomarê Dewleta Tirk Recep Tayyîp Erdogan red kir û got: “Lîstîkeke êrîş kirinê û projeyeke krîmînal e.“
• Bestekarê Yewnan ê navdar Vangelîs jiyana xwe ji dest da 

  Bestekarê Yewnan ê ku li dinyayê gelekî navdar e Evangelos Odysseas Papathanassio ku bi navê Vangelîs dihate naskirin, di 79 saliya xwe de jiyana xwe ji dest da.
• Li Brezîlyayê serma û seqem bû sedema metirsiyeke mezin 

  Hin welat di nava germeke zêde de ye. Lê li Brezîlyayê pêla sermayê ya ne asayî li ser bi hezaran mirovên bêmal û berhemên çandiniyê bûye metirsiyeke mezin.
• 60 milyon kes li nava welatê xwe koçber bûn 

  Li gorî lêkolîneke rêxistinên civakî yên sivîl, ji ber şer û felaketên xwezayî, sala 2021'ê nêzî 60 milyon kes li nava welatê xwe koçber bûn.
• Arjantînê komkujiya beriya 100 salî nas kir 

  Edaleta Arjantînê di kuştina zêdeyî 400 mirovên xwecihî de ya beriya sed salî, berpirsyariya dewletê bi rengekî fermî qebûl kir.
• Îranê got ku ew ê li ser daxwaza taloqkirina darvekirina bijîşkê Swêdî bifikirin 

  Rayedarên Îranî gotin ku ew ê daxwaza taloqkirina darvekirina akademîsyenê Swêdî yê bi esilê xwe Îranî ye û ji sîxuriyê hukum xwaribû û dihat payîn ku 21’ê Gulanê bê darvekirin, li ber çavan re derbas bikin.
• Parastina xurekan zêdetir dibe 

  Nan ji bo parastina îstîkrara dinyayê yek ji tişta herî girîng e û bi awayekî xetere roj bi roj bihatir dibe.
• Raportora taybet a NY'ê: Pêkanînên li ser Îranê îllegal in, bandoreke xwe ya giran heye 

  Piştî 17 salan raportoreke Neteweyên Yekbûyî serdana Îranê kir. Raportora taybet Alena Douhan ji bo pêkanînên DYE'yê yên li ser Îranê got, "îllegal" e û ji aliyê mirovî ve "bandoreke xwe ya giran" heye.
• 12 welatan ambargoya îxracatê danîn ser xurekê 

  Ji destpêka şerê hegemonyayê yê li ser Ûkraynayê û vir ve 12 welatên ku herî zêde îxracata madeyên çandiniyê dikin, biryar dan ku ambargoya îxracatê deynin ser madeyên xurekê bi taybetî jî zad.
• Fînlandiya û Swêdê serlêdana xwe ya tevlêbûna NATO’yê şand  

  Fînlandiya û Swêde ji bo ketina nav NATO’yê bi fermî sêrlêdan kirin. Kremlîn ragihand ku tevlêbûna NATO’yê ya Fîndandiyayê wê bibe gefek ji bo Rûsyayê. Pêvajoya endamtiyê dibe ku salekê biajo û divê heq ji îtîrazên Tirkiyeyê bihê derketin.
• Li Iraqê 4 hezar kes ji ber tozê nexweş ketin 

  Li Iraqê û Başûrê Kurdistanê ji ber bayê tozê 4 hezar kes nexweş ketin û çûn nexweşxaneyê.