ZANIST

Hemû Nûçe

• 30 saniyeyan bi zarê rojê kir 

  Li Koreya Başûr bi xwe zanyaran xwe qederê 30 saniyeyan nêzî rojê kir. Heta mirov dikare bibêje, wan tiştek çêkir û pê 30 saniyeyan bi zarê rojê kir.
• Gelo okyanûsên li Cîhanê bi saya Rojê çêbûne? 

  Li gorî lêkolîneke nû, ava li Cîhanê dibe ku ji Rojê hatibe.
• Lêkolînvan wê bikevin hundirê çiyayê volkan 

  Enstîtû û şîrketên lêkolînê yên ji gelek welatan xwe amade dikin ku ji du kîlometreyan kûrtir sondajê bikin da ku bigihîjin dilê volkanek li Îzlandayê.
• Dîroka parzemînên pêşîn 700 milyon sal bi paş ve çû 

  Formên tehtên antîk diyar dikin kuı kratonên bi îstîkrar ên dinyayê ji 3 milyar salan zêdetir e ku derketiye ser asta behrê.
• Li girava asîmanî ku yek ji ya herî kevn e av hate tespîtkirin 

  Asîmannasan li girava asîmanê ku yek ji ya herî kevn e, av tespît kirin.
• Zanyaran li Efrîkaya Başûr fosîlê hominid ê zû dîtin 

  Tîmek ji lêkolînerên Navneteweyî û Efrîkaya Başûr, li şikefteke li Efrîkaya başûr fosîlê zarokekî serdema zû ya mirovî dît.
• Çavdêrên stêrkan li jiyana li fezayê û 'enerjiya tarî' digerin 

  Çavdêrên stêrkan ên li Şîliyê, ji bo peydakirina jiyanê li gerstêrkên din bi şev û roj ezmanan lêkolîn dikin. Her wiha li ser 'enerjiya tarî' dixebitin, ku tê texmînkirin ev hêza kozmîk gerdûnê fireh dike.
• 18'ê Mijdarê wê heyv bê girtin 

  Şeva 18'ê Mijdarê û sibeha 19'ê Mijdarê wê heyv bê girtin.
• Mêşên hingiv ji bo xwe ji parazîtan biparêzin, xwe ji hev vedigirin 

  Zanyaran tespît kirin ku mêşên hingiv di dema gefa parazîtan de xwe ji hev vedigirtin, ku mirov di dema şewba Covid-19 de hewl didin vê yekê bikin.
• Cûreyekî nû yê mirovan ê beriya 500 hezar salî hate kifşkirin 

  Cûreyekî nû yê mirovan ê beriya 500 hezar salî hate kifşkirin. Tê texmînkirin ku ev keşif, valahiya di guherîn û pêşveçûna mirovan de çêbûye dagire.
• Encama lêkolîna li ser notrino, di fîzîkê de rûpelekî nû vedike 

  Li gorî zanyaran ên ku li hîmê diyarker ê avabûna gerdûnê digerin, di fîzîkê de rûpelekî nû vekirin.
• Gurçika berazan neqlî mirovan kirin 

  Doktoran yekemcar gurçika berezakî neqlî mirovan kir, bêyî ku bibe sedema reaksiyonekê.
• Henrietta Lacks: 'Dayik'a tib a modern hate rûmetdarkirin 

  Rêxistina Tenduristiyê ya Cîhanê (WHO) jineke Afrîkayî-Emerîkî ya ku hucreyên wê bûn sedema vedîtinên girîng ên tibî, rûmetdar kir.
• Yek ji mezintirîn dûvstêrk wê di nava sîstema me ya rojê de derbas bibe 

  Piştî 10 salên din wê li ezmanan bûyerek biqewime ku di temenê xwe de em ê yekemcar bibînin. Yek ji dûvstêrkên ehrî mezin wê di nava sîstema me ya rojê de derbas bibe.
• Facebook, Instagram û WhatsApp rawestiyan 

  Ji saetên danê nîvroyê ve tevnên dijîtal ên mîna Facebook, Istagram û WhatsAppê hatin sînordarkirin.
• Zanyaran temenê 'xeleka Einstein' a heliyayî tespît kirin 

  Kolîna li xelekan ku bandora vezelandinê ya rakêşiyê li ser fezayê texmîn dike, mîna ku beriya 9 milyar salî hate dîtin, ji bo dîtina galaksiyekê ji bo zanyarên ezmanî dibe alîkar.
• Li Efrîkayê fosîlê dînozorekî 'nedîtî' hate peydakirin 

  Lêgerînerên fosîlan li çiyayên Atlas a Navîn ên li Fasê ankîlozorek dîtin ku beriya niha nehatiye dîtin.
• Mîkrocîpek bi qasî hebek xîzê mezin û difire hate çêkirin 

  Zanyarên DYE'yî mîkrocîpa herî biçûk a cîhanê çêkir ku bi qasî hebek xîzê ye û difire. Hate ragihandin ku ev mîkrocîp wê ji bo tespîtkirina nexweşiyên mîna Covîd-19 li hewayê belav dibin, pîvandina qirêjiya hewayê çavdêriya li nifûsê bê bikaranîn.
• Em ê dîsa bikaribin mamûtên beriya 4 hezar salî bibînin? 

  Ji bo mamûtê ku beriya bi 4 hezar sal qelha wan hatî were afirandin wê xebat bêne kirin. Wê genên mamûtên bihirî û Fîlên Asyayê bi hev werin gihandin û celebekî hîbrît wê were afirandin.
• Li Dmanîssiyê qoqê serê mirov ê ji beriya 1.8 milyon salî hatin dîtin 

  Li Gurcîstanê li sîteya arkeolojîk a Dmanîssî xebat didomin. Li gundê Orozmanî dema kolanandinan hemû jî 1.8 milyon salî gelek hestiyên heywanan, parçeyên kevirên qewartî û amûr hatin ditin.
• Derziyên mRNA ji bo dermankirina kanserê dibin hêvî 

  BionTech ku derziya li dijî vîrûsa koronayê çêkir, derziya li dijî kanserê ku li ser mişkan bi bandor e, dest pê kir ku li ser mirovan biceribîne.
• Navendên daneyan gefê li hawirdorê dixwin 

  Aktîvîteyên aboriyê yên li cîhanê, bi taybetî di pêvajoya şewba dawî de bi giranî derbasî ser înternetê bûn, kir ku navendenek mezin a daneyan çêbibe. Pispor bi fikar in ku ev rewş bandoreke giran li hawirdorê bike.
• Perseverance wê ji Marsê axê bîne Cîhanê 

  Yekemcar ji gerstêrkeke cuda ax ji cîhanê re tê anîn.
• Zanyaran sê gerestêrken wirde keşf kirin 

  Zanyaran ji quncifîna hîdrojen û okyanûsê pêk hatî celebekî dî yê wirde gerestêrkan pênase kir.
• Li Endonezyayê cûreyekî nû yê mirovan hate dîtin 

  Li Endonezyayê, DNA'ya ji îskeletekî hate wergirtin, cûreyekî nû yê mirovan eşkere kir.