CÎHAN

Hemû Nûçe

• Ji Lîbyayê heta Tirkiyeyê nelirêtiya ‘bûrsê’ îfşa bû 

  Rayedarên Lîbyayê piştî nerazîbûnên bûyî sedema îfşayên têkildarî bûrsên “comert” ên li Tirkiyeyê ku gelek xizmên rayedarên payebilind ên dewletê jê sûd digirin, lêpirsîn da despêkirin.
• Mal û milkên serokwezîrê berê yê Iraqê Kazimî hate desteserkirin 

  Mal û milkên serokwezîrê berê yê Iraqê Mûstafa Kazimî hate desteserkirin.
• Li peravên Tûnisê 3 penaber xeniqîn, 12 winda ne 

  3 keştiyên ku penaber tê de bûn dema dixwestin ji başûrê Tûnûsê biçin Ewropayê, noqî avê bûn. 3 penaberan jiyana xwe ji dest dan û 12 penaber jî winda ne.
• Li Hondûrasê di girtîgeha jinan de şer çêbû: 50 jin hatin kuştin 

  Li Hondûrasê ya ku yek ji welatê Emerîkaya Navîn e, di girtîgehê de şer çêbû û nêzikî 50 jin hatin kuştin.Serokê Dewletê Xîomara Castro ji ber van bûyeran Wezîrê Ewlekariyê Roman Sabîllon ji peywirê stend.
• Rapor: Rejîma Tirkiyeyê otorîter e, neteweperestiya olî û yek olê ferz dike  

  AED ku organîzasyoneke katolîk e diyar kir ku sala 2023’yan ji her sê welatan li yekê azadiya olî di bin xeteriyê de ye û Tirkiye, wek rejîmeke otorîter pênase kir ku yek olê dike navgîn û pê polîtîkaya neteweperestiya olî xurt dike.
• Şer li Sûdanê dijwar dibe  

  Li Sûdanê ku welatekê xizan e, şer gur dibe. Pevçûn li Hartûm û Darfûrê dijwar bûne.
• Hemwelatiyeke Elman a ku jineke Êzidî kiribû kole, hate mehkûmkirin 

  Li bajarê Koblenzê yê Elmanyayê jineke DAÎŞ’î ya ku hemwelatiya Elmanyayê ji ber ku jineke Êzidî kiribû kole û bûye hevkara qirkirinê cezayê girtîgehê yê 9 salan lê hate birîn.
• Li restoranteke li Çînê teqîn: Herî kêm 31 kes mirin 

  Li bajarê Yînchûan ê Çînê, beriya Festîvala Keleka Ejderha li restorantekê teqînek çêbû. Herî kêm 31 kes mirin.
• Li Romayê ji bo Dîno Frîsullo merasîma bîranînê hat lidarxistin 

  Di salvegera 20’emîn a Dîno Frîsullo de li Romayê ji bo bîranîna wî merasîma bîranînê hat lidarxistin.
• DYE'yê yekemcar li ser destavêtinê pêkanîn ferz kir 

  DYE'yê roja Sêşemê li ser destavêtinê û sûcên zayendî yên di dema şer de, pêkanîn ferz kir. Pêkanîn li ser Sûdan a Başûr û serçeteyên DAÎŞ'ê hatin ferzkirin ku ji hovîtiya li dijî Êzidiyan berpirsyar in.
• Hikûmeta Fransayê tevgereke derdorparêzê fesh kir 

  Hikûmeta Fransayê ya ku bi şîddet diçû ser çalakiyên protestoyê carê jî tevgera derdorparêz a bi navê Les Soulèvements de la Terre (SLT) fesh kir.
• Ji bo xwe bide ber sînor, wê Fransa 130 milyon Eûro bide Tûnûsê  

  Fransayê, da xuyakirin ku wê di çarçoveya têkoşîna li dijî koçberiya bi qaçaxî de, 26 milyon Eûro milyon bide Tûnûsê. Yekitiya Ewropayê jî dabû zanîn ku wê 105 milyon Eûro bide.
• Nîv milyon kes ji Sûdanê reviyane, du milyon kes bûne koçber  

  Ji Serkomîseriya Penaberan a Neteweyên Yekbûyî Fîlîppo Grandî ragihand ku ji ber pevçûnên li Sûdanê bi hezaran kes ji welêt reviyane û nêzîkê du milyon kes mexdûrên koça navxweyî ne.
• Tûra 20'emîn a hevdîtinên Astanayê destpê kir 

  Tirkiye, Rûsya û Îran ku di neçareserkirina krîza Sûriyeyê de weke aktorên bingehîn têne dîtin, bi îdîaya "peydakirina çareseriyê" careke din li Astanayê li hev kom bûn.
• Sê salên dawî hejmara penaberan bi 30 milyon kesî zêde bû 

  Hejmara koçberan a li cîhanê ku sala 2020'î nêzî 80 milyon kes bû, bi şerê li Ûkrayna, Sûdan û Efganistanê re di nava sê salên dawî de bi 30 milyon mirovan zêdetir bû.
• Talîban ji bo serdana peykerên ku xera kirine pere distîne  

  Talîbanê ku li Efxanistanê bûye desthilat, li ber du peykerên mezin ên Bûda ku sala 2011’an xera kirin, firoşgeha bilêtan çêkiriye.
• Li Awûstralyayê ji bo mafên Aborîjînan rêya referandûmê vebû 

  Senatoya Awûstralyayê ji bo ku mafên gelê Aborîjîn di Destûra Bingehîn de were naskirin, rêya referandûma dîrokî vekir.
• Şerê Yemenê: Ji bo pevguhartina girtiyan muzakere tên kirin 

  Di bin çavdêriya Neteweyên Yekbûyî û Komîteya Xaça Sor a Navneteweyî (ICRC) de, ji bo pevguhartina girtiyan di nava aliyên şer ên li Yemenê de li Ammanê muzakere tên kirin.
• Malbateke Kurd Mamouchian ku sembola berxwedana Fransayê ye rizgar kiribû 

  Gora Missak Manouchian ê biyanî û komînîstê berxwedêr ê Ermenî ku piştî qirkirinê ji aliyê malbeteke Kurd ve hatibû rizgarkirin, wê ji Fransayê bibin Pantheonayê.
• Blinken dest bi serdana Çînê kir 

  Wezîrê Karên Derve yê Emerîkayê Antony Blinken, bi hêviya sivikkirina aloziya bi Çînê re dest bi serdana du rojan kir.
• Berxwedêrê Ermen wê li Pantheonê bê bicihkirin 

  Serokkomarê Fransayê Emmanûel Macron diyar kir ku berxwedêr Ermen Mîssak Manoûchîan ê ku di Şerê Cîhanê yê Duyemîn de li dijî Naziyan li ber xwe da û bi gulereşandinê hate qetilkirin, di 21'ê Sibata 2024'an de wê li Pantheonê bê bicihkirin.
• Li Brezîlyayê ji ber bahozê 11 kes mirin, 20 kes winda ne 

  Li başûrê Brezîlyayê ji ber bahozê herî kêm 11 kes mirin, 20 kes jî winda bûn.
• Li Sûdanê agirbesta nû ya 72 saetan hat ragihandin 

  Li Sûdanê bi navbeynkariya Amerîka û Siûdî ji bo agirbesteke nû ya 72 saetan biryar hate girtin.
• Ji Sanayê ji 2016’an û vir ve cara destpêkê balafireke rêwiyan rabû 

  Li Yemenê ji paytexta Sanayê ya di bin kontrola Hûsiyan de, ji 2016’an û vir ve cara destpêkê balafireke rêwiyan rabû.
• Koçkirina YE’yê bi ser Behra Spî re bûye du qat  

  Frontex ku saziya ewlehiya perav û sînor a Ewropayê ye, da zanîn ku sala 2023’yan koçkirina Ewropayê bi ser Behra Spî re li gor serdema heman a sala çûyî, du qat zêde bûye.