CÎHAN

Hemû Nûçe

• Freedom House: Li cîhanê asta azadiyê kêm bû, Tirkiye “welatê ne azad e” 

  Saziya civaka sivîl a Amerîkayê Freedom House diyar kir ku sala borî li cîhanê asta azadiyan pir ketiye û rêveberiyên otorîter bandora xwe zêde kirine.
• Wezîrên karên derve yên DYE û Rûsyayê wê li Stenbolê bicivin 

  Hat ragihandin ku Wezîrê Karên Derve yê Rûsyayê Sergey Lavrov û hempîşeyê wî yê Emerîkî dê roja Pêncşemê li Stenbolê bicivin.
• Balafira artêşa Sûdanê ket: Herî kêm 46 kes mirin 

  Wezareta Tenduristiyê ya Sûdanê diyar kir ku balafireke bar a artêşê êvara Sêşemê li nêzî paytext Hartûmê li qadeke qelebalix ket û di encamê de herî kêm 46 kes mirin.
• Li Efganistanê ji ber barîna zîpik û lehiyê 29 kes mirin 

  Li 2 eyaletên Efganistanê ji ber barîna zîpik û lehiyê di nava wan de jin û zarok jî hene 29 kesan jiyana xwe ji dest dan.
• DYE û Îsraîl dibe ku payîzê êrîşî Îranê bikin?  

  Serbalyozê berê yê Emerîkayê yê li Îsraîlê Dan Shapiro rageşiya li Rojhilata Navîn dîsa anî rojevê.
• Trump di firotina çekan de ‘dîrektîfa mafê mirovan’ betal kir  

  Serokê DYA’yê Donald Trump, rêziknameya ku rê li ber bikaranîna çekên difiroşine derweyî welat bi awayekî ku hiqûqa mirovî ya navneteweyî binpê dike digire, betal kir.
• Şerê Ûkraynayê: Konseya Ewlekariyê pêşnûme biryara DYE'yê qebûl kir 

  Konseya Ewlekariyê ya Neteweyên Yekbûyî pêşnûme biryareke DYE'yê bi piştgiriya Rûsyayê qebûl kir ku li Ûkraynayê ji bo aştiyeke bi lez bangê dike, lê qala yekparebûna xaka vî welatî nake.
• Li Bangladeşê di du hefteyan de 8 hezar û 600 kes hatin binçavkirin 

  Hêzên ewlehiyê yên Bangladeşê di çarçoveya operasyoneke li dijî ‘çeteyan’ de di nava du hefteyan de zêdeyî 8 hezar û 600 kes binçav kirin. Tê îdîakirin ku têkîliya van ‘çeteyan’ bi hikûmeta serokwezîrê berê Şêx Hasina re heye.
• NY'ê hişyar kir: Dema dîktatoran dikare dîsa rû bide 

  Komîserê Bilind ê Mafên mirovan ê Neteweyên Yekbûyî (NY) Volker Turk anî ziman ku 'dema dîktatoran' dibe ku ji nû ve rû bide û bang kir ku her kes xwe ji vê rewşa 'gelekî metirsîdar' vegirin.
• Hilbijartinên Elmanyayê: Friedrich Merz serketina CDU/CSU’yê îlan kir û AfD bû duyemîn 

  Di hilbijartinên Elmanyayê de Olaf Scholz têkçûna xwe qebûl kir, Friedrich Merz serketina tifaqa CDU/CSU’yê îlan kir. AfD’ê rêjeya dengên xwe du qatan zêde kir û dengê xwe dexist ji sedî 20’an.
• Li Sûdanê hikûmeta paralel hat avakirin: Gelo welat parçe dibe? 

  Li Sûdanê di navbera artêş û hevkarê wê yê berê Hêzên Piştgiriya Bilez (HDK) de pevçûnên tund didomin. HDK û hevalbendên wê “rêgeza damezrandinê" ji bo hikûmetek paralel li Nairobiyê îmze kirin.
• Îsraîlê li Şerîa Rojava sê kampên penaberan vala kir, veger qedexe kir! 

  Wezîrê Parastinê yê Îsraîlê Israel Katz ragihand ku sê kampên penaberan ên li bakurê Şerîa Rojava hatine valakirin.
• Boksorê Kurd Agît Kabayel bû şampiyonê cîhanê 

  Boksorê Kurd Agît Kabayel li Riyadê hevrikê xwe yê Çînî Zhilei Zhang têk bir û di kategoriya giran a WBC'ê de bû şampiyonê cîhanê.
• Îsraîl wê 602 girtiyên Fîlîstînî berde 

  Saziyeke civakî ya sivîl a Fîlîstînê ragihand ku Îsraîl wê roja Şemiyê 602 girtiyên Fîlîstînî berde.
• YE wê pêkanînên li Sûriyeyê hatine ferzkirin, roja duşemê betal bike 

  Yekîtiya Ewropa piştî hilweşîna rejîma Esad bi îdîaya alîkariya ji bo avakirina jinûve ya Sûriyeyê, wê roja duşemê pêkanînan betal bike.
• Danîmarkayê banga çekdarbûnê li Ewropayê kir 

  Wezîrê Karên Derve yê Danîmarkayê Lars Lokke Rasmussen li hemberî Rûsyayê banga çekdarbûnê li Ewropayê kir.
• Trump banga hilweşandina Hikûmeta Demokrat a li Washingtonê kir  

  Serokê DYE’yê Donald Trump banga hilweşandina Hikûmeta Demokrat a li Washingtonê û ‘’bidestxistina wê’’ kir.
• Li gorî Trump di mijara Ukraynayê de qert di destê Moskowê de ye 

  Serokê DYE'yê Donald Trump anî ziman ku di mijara bidawîkirina şerê li Ûkraynayê de 'qert' di destê Moskowê de ye û bi vî rengî fikarên Kîevê hîn zêde kir.
• Li Îranê zêdebûneke metirsîdar a darvekirinan: Di 2024'an de herî kêm 975 înfaz 

  Li gor rapora ku ji aliyê Saziya Mafên Mirovan a Îranê (IHR) ya navenda wê Norwêc û saziya civaka sivîl a Fransayê Ensemble Contre La Peine De Mort (ECPM), li Îranê di sala 2024'an de herî kêm 975 kes hatine darvekirin.
• Hamas: Em amade ne ku rehîneyên mayî di qonaxa duyemîn de berdin 

  Ji lîderên Hamasê Tahir el-Nunu garantî da ku di qonaxa duyemîn a agibesta bi Îsraîlê re hemû rehîneyên mayî di carekî de berdin.
• Yekîtiya Afrîkayê 'sûcên şer' ên li Sûdanê şermezar kirin 

  Yekîtiya Afrîkayê, sûcên şer ên li dijî mirovahiyê yên ku li Sûdanê ji Nîsana 2023'an ve didomin û bûne sedema kuştina bi deh hezaran kesî û koçberbûna 12 milyon kesî, şermezar kirin.
• Parlamenta Îranê dixwaze Wezîrê Aboriyê ji wezîfeyê bigire 

  Li gorî televîzyona dewletê ya Îranê, parlamenta Îranê ji bo wezîrê aboriyê ji wezîfeyê bigire dest bi prosedurê kir.
• DYE û Rûsyayê ji bo ‘bingehê hevkariya siberojê’ li hev kirin! 

  Wezîrên karên derve yên DYE û Rûsyayê Marco Rubio û Sergei Lavrov li Riyadê hatin ba hev û ragihandin ku wan ji bo ‘avakirina bingehê hevkariya siberojê’ li hev kirine.
• Putîn ‘eger pêwîst bike’ ew amadeye bi Zelenski re hevdîtin bike! 

  Kremlîn, diyar kir ku divê ne tenê ji bo şerê li Ukraynayê, ji bo pirsgirêkên mezin ên ewlehiyê yên li Ewropayê jî çareserî pêk were.
• Li Sûdanê di êrîşa li dijî sivîlan de zêdeyî 200 kes mirin 

  Li Sûdanê di sê rojên dawî de hevkarê berê yê artêşê Hêzên Piştgiriya Lezgîn (HPL) êrîşan pêk tîne. Hat ragihandin ku di van êrîşan de zêdeyî 200 sivîlan jiyana xwe ji dest dane.