CIVAK-EKOLOJÎ

Hemû Nûçe

• Dem dema Kelemê Erdîşê ye 

  Kelem yek ji sedan berhemên çandiniyê yên Erdîşê ye. Ji bo gelê herêmê jî çavkaniyeke girîng a debarê ye.
• Sezona avjeniyê ya li Birka Anzelayê qediya 

  Sezona avjeniyê ya li Birka Anzelayê ku li navçeya Sûrê ya Amedê ye qediya.
• Ji ber qedexekirina zozanan bi sedan sewal telef bûn 

  Ji ber ku çêrgeh û zozanên Colemêrgê li gundiyan hatine qedexekirin, bi sedan sewal telef bûne.
• Serdanên ji bo tirba Mem û Zîn 

  Mirovên ku li Cizîrê diçin serdana tirba Mem û Zîn, piştî ku çîroka wan dixwînin dua dikin.
• Li Kerkûkê pêwîstiyên rojane bi biha bûne 

  Li bajarê Kerkûk ê Başûrê Kurdistanê nirxên xwarin û pêwîstiyên rojane di asteke ber bi çav de biha bûne. Welatî ji vê nerazî ne û bazara kirîn û firotinê jî lewaz bûye.
• Li Xezzayê 3 xwepêşander hatin qetilkirin 

  Leşkerên Îsraîlê gule li xwepêşanderên Xezzayê barand û zarokekî 12 salî û du ciwanên 20 salî qetil kir.
• Xelata Nobelê ya Kîmyayê gihişte 3 lêkolîneran 

  Akademiya Kraliyetê ya Swêdê, Xelata Nobelê ya Kîmyayê ya 2018’an li 3 kîmyageran parve kirin.
• Danîmarka  firotina otomobîlên bi sotemeniyê qedexe dike 

  Danîmarka ku bi rengê ‘welatê bisiklêtê’ tê naskirin, diyar kir ku heta  2030’î ew ê firotina otomobîlên bi benzîn û dîzelê qedexe bikin.
• Zimanekî 'Di navberê de' maye 

  Fîlmê 'Di navberê de' yê derhêner Alî Kemal Çinar ku di 'Pêşbirka Neteweyî' de hate nîşandan, qala zor û zehmetiya jiyana Osman dike ku zimanê wî yê dayikê nîvco maye.
• Nirxê elektirîk û gaza xwezayî biha bû 

  AKP her diçe fatûreya kirîzan ji gel digire. Ji bo elektirîkê ji sedî 8 û ji bo gaza xwezayî jî sedî 9 zem zêde bû.
• Ekran ziyanê dide kapasîteya zekayê ya zarokan 

  Li gorî lêkolînekê ku di kovara Ingilîz Lancet Chîld and Adolescentê de weşiyayî kapasîteya ahenga zanînî ya zarokên ku rojê ji 2 saetan li ber ekranê dimînin, li gorî zarokên kêmtir li ber ekranê dimînin, xirabtir e.
• Çûka herî mezin a cîhanê Vorombe Tîtan e 

  Heta niha wisa dihate zanîn ku çûka herî mezin a cîhanê Çûka Fîl e, lê di mijara bê ka kîjan e ji sedan agahiyên zanînên cuda cuda hebûn.
• Amûrên zêde yên jiyanî ziyanê didin avhewayê 

  Di mijara bê ka wê çawa berdana gazên karbondîokît a rê li germbûna gerdûnî vedike welatên cîhanê li hev nakin, amûrên jiyanî ku tên bikaranîn û bi awayekî zêde kirîn ziyanekî mezin dide derdor.
• Kewên Gozel ji ber polîtîkayên şer ên dewletê diqelihin 

  Kewa Gozel ku di wêje, klam û şîretê Kurdan de timî qala wê tê kirin, ji ber polîtîkayên şer ên dewleta Tirk diqelihe.
• Nîşanên qetlîama 2800 sal berê zelal dibe 

  Zanyar ji 100 salan zêdetir in daneyên arkeolojîk û bermahiyên mirovan ên li Hasanlûyê kom dikin û diyar dikin ku wan nîşanên qetlîama 2800 sal berê ya serdema hesin zelal kirine.
• Jinên li Amedê dest bi amadekariya zivistanê kirin 

  Jinên li Amedê zend û bend badan û dest bi amadekariya zivistanê kirin. Ji bo xwarina 'babaqenûç' ku yek ji xwarinên herêmî yên Amedê ye û zivistanê gelekî tê xwarin, jinan dest bi biraştina balîcanan kirin.
• Bi kedeke mezin dihûnin, lê neçar in bi erzanî bifiroşin! 

  Jinên ku tejik û tûrikan çêdikin û dixemilînin, hewl didin bi vî karî debara mala xwe bikin. Lê dibêjin van salên dawî karê wan kêm bûye û mirov nema van berhemên wan dikirin.
• Birçîbûna li welatekî dewlemend 

  Îran ji gelek aliyan ve yek ji welatên herî dewlemend e. Lê belê 80 ji sedî yê nifûsa wê di bin sînorê birçîbûnê de ye.
• Li Yemenê 5 milyon zarok li ber talokeya birçîbûnê ne 

  Rêxistina Sivîl a Ingilîz Save the Chîldren ku mafê zarokan diparêze got li Yemenê 5 milyon zarok li ber talokeya birçîbûnê ne.
• Berhem û bermahiyên dîrokî yên li Semsûrê li ber hilweşînê ne 

  Pira Cendere û Tilmê Karakûşê yê li navçeya Kalik a Semsûrê ji ber xemsariya serdêr û şaredariyê diherifin. Dînamîtên ku ji bo çêkirina HES'ê hatin teqandin jî zerar dan berhemên dîrokî.
• Neteweyên Yekbûyî li dijî jana zirav zend û bend badan 

  Sala 2016'an 1,7 milyon mirov li gelemperiya cîhanê ji ber jana zirav jiyana xwe ji dest dan. Neteweyên Yekbûyî ji bo dawî li mirina mirovan a ji ber jana zirav bê anîn li hev kir.
• Bîbliyografya Kirmanckî derket 

  Yekemîn Bîbliyografya Kirmanckî ya Kurdolog Mûtlû Can ku ji lêkolînên li ser zaravayê Kirmanckî yê Kurdî pêk tê, ji Weşanên Vate derket.
• Li Wanê mirina çûkan zêde dibe 

  Li herêmên avî yên Erçek û Çelebaligi yên ku li Gola Wanê nêzî 232 cûreyên çûkan hene, mirina çûkan a li van cihên avî dewam dikin. Li gorî hawirdarparêzan sedemê vê birîna bisazan û ava binesaziyê ye.
• Eînsteîn çima wiha biaqil bû? 

  Teorîsyenê fizîkê Albert Eînsteîn çima wiha biaqil Bû? Çi yê wî ji me kêm an jî zêde bû?
• Li dijî qirêjiyan hewayê YE zehf tênakoşe 

  Jimaryariya Yekîtiya Ewropayê di raporekê de diyar kir dewletên endamên YE’yê hê li gorî normên derbarê qirêjiya hewayê naçin.