Hewldana bi navê 'Operasyona Têkbirina Êrîşkariyê' ku 27'ê Mijdara 2024'an ji aliyê Heyet Tehrîr El Şam a bi serkêşiya Colanî li Idlibê destpê kir, bi radestkirina Şamê ya ji bo Colanî bi dawî bû. Piştre jî rayedarê ku Şam kontrol kir daxuyanî da û diyar kir ku wê yekîtî û yekparebûna Sûriyeyê biparêzin, cihêrengiyên olî, etnîkî û çandî, maf û azadiya wan misoger bikin. Li ser vê bingehê beşek ji rayedarên hikumeta rejîma Baasê ya berê bi rengekî demkî ji bo meşandina karên îdarî yên dewletê hatin wezîfedarkirin.

Piştre jî di 29'ê Çileyê de 'Konferansa Serketinê' ku hate îdîakirin wê hemû pêkhateyên Sûriyeyê vehewîne û li dû wê jî di 24-25'ê Sibatê de 'Konferansa Diyaloga Neteweyî ya Sûriyeyê' hatin lidarxistin. Lê belê di van konferansan de pêkhateyên çandî, olî û etnîkî yên Sûriyeyê nehatin temsîlkirin. Di encama van konferansan de jî Colanî xwe weke Serokkomarê Sûriyeyê ragihand û di asta herî bilind de xwe erkdar kir.

Li gel vê yekê di 10'ê Adarê de di navbera Fermandarê Giştî yê QSD'ê Mazlûm Ebdî û Ehmed El Şara de peymaneke ji 8 xalan hate îmzekirin ku dikare ji destûra bingehîn a Sûriyeyê ya nû re bibe bingeh. Lê belê di 13'ê Adarê de jî pêşnûmeyeke destûra bingehînî hate ragihandin ku ev metna lihevkirinê pûç kir. Pêkhateyên etnîkî, çandî û olî yên ku tevlî pêvajoya avakirina pêşnûmeya destûra bingehîn û rêveberiya nû ya Sûriyeyê nehatin kirin, li ber vê yekê rabûn û diyar kirin ku ev pêşnûme ji bo wan derbasdar nîne.

Herî dawî êvara 29'ê Adarê kabîneya Hikumeta Demkî ya Sûriyeyê ya ji 23 kesan a ser bi Serokkomar Ehmed El Şara hate ragihandin. Lê belê di pêvajoya diyarkirina endamên vê hikumetê de nêrîna pêkhateyên rêxistinbûyî yên li Sûriyeyê nehate wergirtin û diyalog nehatekirin. Ji xwe di nava hikumeta demkî de nehatin temsîlkirin. Di asta şexsan de nasnameya çandî, olî û etnîkî çi dibe bila bibe ti ji beşdarên kabîneya nû cihêrengiyên li Sûriyeyê temsîl nakin. Ji ber vê yekê jî cihêrengî û pêkhateyên cuda yên civaka demokratîk a li Sûriyeyê careke din destnîşan kirin ku ti ji biryarên hikumeta demkî wê ji bo wan derbasdar nebe.

Kabîneya Hikumeta Demkî ya Sûriyeyê bi vî rengî ye:

Ji Şamê 5 wezîr, ji Idlibê 4 wezîr, ji Helebê 3 wezîr, ji Dêrazorê 3 wezîr, ji Hamayê 2 wezîr di nava kabîneyê de hene. Ji Hûms, Lazqiye, Suweyda, Kûneytra, Hesekê û bejahiya Şamê jî her yek wezîrek hene. Ji Tartûs, Reqa û Derayê ti wezîr nîne.

Di kabîneya hikumeta Ehmed El Şara de Heyet Tehrîr El Şam xwedî 9 wezîran e ku Wezareta Karên Derve, Parastin, Karên Hundir, Edalet, Maliye û Enerjî ku 5 wezaretên stratejîk e, jê re hatine dayin. Biratiya Misilman xwedî 4 wezîran e. Ji deknokratên Ereb 6 wezîr (Yek ji wan wezareta stratejîk e), 3 wezîr bi rejîma Baasê re xebitî bûn, 3 jî bi rengekî serbixwe cih digirin. Her wiha ji Xiristiyan, Kurd, Durzî, Elewiyan 4 wezîr hene. 3 ji wan bi rejîma Baasê re xebitîbûn.

Wezîrê Karên Derve Esad Hasan Şeybanî: Erebê Sunî, ji Hesekê ye, di sala 1987'an de ji dayik bû. Ev kesê xwedî mejiyê Îslamî-Selefî yek ji damezrînerên Heyet Tehrîr El Şam û El Nûsra ye, her wiha bi navê Zeyd el Attar, Ebû Ayşe û Husam eş Şafîî jî tê naskirin. Di navbera salên 2022-2024'an de li Tirkiyeyê li Zanîngeha Sabahattîn Zaîm li Qada Zanista Siyasetê û Têkiliyên Derve lîsansa bilind kir.

Wezîrê Parastinê Mûrhaf Ebû Kasra: Erebê Sûnî ye, ji Hamayê ye, di sala 1983'an de ji dayik bû. Ev kesê ku mejiyê wî Îslamî-Selefî ye, fermandarê baskê leşkerî yê Heyet Tehrîr El Şam bû. Destpêka sala 2011'an tevlî muxalefeta çekdarî bû û di sala 2013'an de beşdarî nava Eniya El Nûsra bû. Di heman demê de di 'Operasyona Têkbirina Êrîşkariyê' de di asta erkdariyê de wezîfe kir. Bi Ebû'l Hasan El Hamavî û Ebû Hasan 600 dihate naskirin.

Wezîrê Karên Hundir Enes Hattab: Erebê Sûnî ye, li bejahiy Şamê di sala 1987'an de ji dyaik bû. Ev kesê xwedî mejiyê Îslamî-Selefî di sala 2008'an de weke endamekî El Qaîdeyê tevlî operasyonên li dijî DYE'yê bû. Di lîsteyên terorîst ên Neteweyên Yekbûyî û DYE'yê de ye. Wezîfeya wî ji ber ku anîna şervanan ji Iraqê ber bi Sûriyeyê bû, bi navê Ebû Ahmed Hûdûs jî dihate naskirin. Di lîderiya Colanî ya li nava Heyet Tehrîr El Şam de alîkarê destpêkê bû û ji dosya ewlekariyê ya rêxistinê berpirsyar bû.

Wezîrê Edaletê Mahzar el Veys: Erebê Sûnî ye, ji Dêrazorê ye, di sala 1980'î de ji dayik bû. Ev kesê xwedî mejiyê Îslamî-Selefî di sala 2008'an de hate girtin û li Girtîgeha Sednaya hate bicihkirin. Di sala 2013'an de hate berdan û beşdarî Eniya Nûsra bû, bû serkêşê heyeta şerî ya li herêma rojhilat (Idlib). Ji damezrandinê û pê ve di nava Heyet Tehrîr El Şam de yek ji lîderên wê bû.

Wezîrê Weqfan Mûhammed Ebû Hayir Şukrî: Erebê Sûnî ye, ji Şamê ye û sala 1961'ê ji dayik bû. Endamekî Rêxistina Biratiya Misilman e, meleyê Mizgefta Îmam Şafîî ya li Mazzehê ye. Endamê Desteya Giştî ya Koalîsyona Sûriyeyê ye. Her wiha endamê Konseya Îslamê ya Sûriyeyê ye ku li Stenbolê ava bû.

Wezîrê Enerjiyê Mûhammed Beşîr: Erebê Sûnî ye, ji Idlibê ye, di sala 1983'an de ji dayik bû. Ev kesê xwedî mejiyê Îslamî-Selefî Serokê Hikumeta Rizgariyê ya li Idlibê ya HTŞ'ê bû.

Wezîrê Hîndekariya Bilind Mervan Halebî. Erebekî Sûnî ye, ji Kûneytrayê ye, di sala 1984'an de ji dayik bû. Weke teknokrat bi rejîma Baasê re xebitî. Ji Fakulteya Tipê ya Zanîngeha Şamê mezûn bû û li Fransayê doktora xwe kir.

Wezîra Karên Civakî û Xebatê Hind Kabavat: Erebek Xiristiyan e, ji Şamê ye, di sala 1974'an de ji dayik bû. Teknokratek xwedî welatîbûna Kanadayê ye.

Wezîrê Maliyeyê Mûhammed Yûsr Berniyye: Erebekî Sûnî ye, ji Şamê ye, di sala 1967'an de ji dayik bû. Weke teknokratekî bi rejîma Baasê re xebitî.

Wezîrê Aboriyê Nîdal Şaar: Erebekî Sûnî ye, ji Helebê ye û sala 1956'an ji dayik bû. Weke teknokratekî di destpêka şoreşa 2011'an de di dema rejîma Baasê de li gel Wezareta Bazirganî û Aboriyê û wezîfeyên navneteweyî şêwirmendî ji aboriyê re kir.

Wezîrê Enformasyonê Hamza Mûstafa: Erebekî Sûnî ye, ji Hamayê ye, di sala 1985'an de ji dayik bû. Endamekî Rêxistina Biratiya Misilman e. Wezîfeya Midûriyeta Giştî ya Televîzyona Sûriyeyê kir. Li Navenda Karên Polîtîk û Lêkolînên Ereb a Qeterê weke lêkolîner xebitî.

Wezîrê Tenduristiyê Mûsab Nezzal el Alî: Erebekî Sûnî ye, ji Dêrazorê ye, di sala 1985'an de ji dayik bû. Teknokrat, mezûnê Fakulteya Tipê ya Zanîngeha Hûmsê ye, li nexweşxaneyên cuda yên li Elmanyayê weke doktorê mejî kar kir.

Wezîrê Rêveberiyên Xwecihî Mûhmmed Anceranî: Erebê Sûnî ye, ji Helebê ye, di sala 1992'an de ji dayik bû. Di nava Heyet Tehrîr El Şam de bû û li nava Hikumeta Rizgariyê ya HTŞ'ê ya li Idlibê cih girt.

Wezîrê Rêveberiya Afetê û Rewşa Lezgîn Raîd Salîh: Erebekî Sûnî ye, ji Idlibê ye, di sala 1984'an de ji dayik bû. Endamê Rêxistina Biratiya Misilman e, her wiha weke endamekî Kumik Spî jî dihate naskirin.

Wezîrê Ragihandinê Abdusselam Heykel: Erebekî Sûnî ye, ji Şamê ye, di sala 1987'an de ji dayik bû. Teknokrat, li Londonê lîsansa bilind kir, li Mîrnişînên Ereb ên Yekbûyî weke karsazekî Sûriyeyî dima.

Wezîrê Çandiniyê Emced Bedr: Durzî ye, lê belê endamê Meclîsa Durziyan nîne. Ji Suweydayê ye û teknokrateke ku di sala 1969'an de ji dayik bû.

Wezîrê Perwerdeyê Mûhammed Abdulrahman Terko: Kurd e, ji Helebê ye, di sala 1979'an de ji dayik bû. Teknokrat e, bi rejîma Baasê re xebitî.

Wezîrê Avadanî û Îskanê Mûstafa Abdurazzak: Erebê Sûnî ye, ji Idlibê ye, di sala 1989'an de ji dayik bû. Bi Hikumeta Rizgarkirinê ya li Idlibê re xebitî.

Wezîrê Çandê Mûhammed Salih: Erebê Sûnî ye, ji Dêrazorê ye û di sala 1985'an de ji dayik bû. Endamê Rêxistina Biratiya Misilman e.

Wezîrê Spor û Ciwanan Mûhammed Samîh Hamîd: Erebê Sûnî ye, ji Idlibê ye, di sala 1976'an de ji dayik bû. Li Idlibê bi Hikumeta Rizgariyê re xebitî.

Wezîrê Tûrîzmê Mazen Salîhanî: Erebê Sûnî ye, ji Şamê ye, di sala 1979'an de ji dayik bû, teknokrat e.

Wezîrê Pêşvebirina Îdarî Mûhammed Sîkaf: Erebê Sûnî ye, ji Hûmsê ye, di sala 1990'î de ji dayik bû. Di nava Hikumeta Rizgarkirinê ya li Idlibê de di wezîfeyên cuda de xebitî.

Wezîrê Ragihandina Trafîkê Yarûb Bedîr: Elewî ye, ji Lazqiyeyê ye, di sala 1959'an de ji dayik bû. Weke teknokratekî bi rejîma Baasê re xebitî. Di dema rejîma Baasê de wezîfeya Wezareta Ragihandina Trafîkê kir.