Rewşa li girtîgehan çawa ye?
CÎSST ragihand ku di dema şewba pandemiya koronayê de mafê tenduristiyê ya girtiyan hatine astengkirin, girtiyên nexweşên giran jî mexdûr bûne.
CÎSST ragihand ku di dema şewba pandemiya koronayê de mafê tenduristiyê ya girtiyan hatine astengkirin, girtiyên nexweşên giran jî mexdûr bûne.
Komeleya Civaka Sivîl a Di Pergala Înfaza Ceza de (CÎSST), têkildarî rewşa girtîgehan a di navbera 29'ê Hezîran û 10'ê Tîrmehê de û bandora şewba vîrûsa Corona lêkolîn kir û kirin rapor.
CÎSST'ê di raporê de anî ziman ku piştî şewba vîrûsa corona binpêkirina mafan gelek zêde bûye û wiha cih dan raporê: "Li 52 girtîgehên girtî û bi giştî li 96 girtîgehên cuda gilî hatin kirin. Agahiyên girtîgehan û navê girtiyan veşarî hat girtin. Di serlêdanan de bi taybetî girtiyan anîn ziman ku hêjmara girtiyan pir zêde ye û ji ber zêdeyî kapasîteyê girtî di kawîşan e dimînin gelek zor û zahmetiyê dijîn. Ji ber qawîş pir tijîne, girtî di nava hevde radizên."
CÎSST'ê di raporê de pirsgirêk û binpêkirina mafan rêz kir û wiha cih da van binpêkirinan:
“*Di destpêka şewbê de girtîgeh bi awayekî rêk û pêk dihat dezenfektekirin. Lê di demên dawî de ev yek hatiye rawestandin.
*Hêjmara girtîgehên ku malzemeyên dezenfekteyê xistine girtîgehê pir kêm in.
*Li hin girtîgehên girtî şibayekên qawişan pir biçûk in. Ji ber vê yekê gritî nikarin hewayê bistînin.
*Li hin girtîgehan rêveberî bi keyfî girtiyan dernaxin hewşê.
*Hem hewşê digirin û hem jî ava paqij û germ pir kêm didin.
*Li hin girtîgehan ji ber avhewayê ritûbet pir zêde ye û qawîş bi qasî tê xwestin tavê nabînin.
*Li hin girtîgehan xwaringeh bi qasî tê xwestin nayê paqijkirin. Gelek girtî bi hevre li heman xwaringehê xwarin dixwin.
* Li hin girtîgehên vekirî girtî dikevin dora xwarin û qantînê.
* Li hin girtîgehan rêveberî sabûn, ava cilşoyan û dezenfektanê bê pere li girtîgehan belav dike. Li hin girtîgehan jî ev yek tune ye.
* Malzemeyên ku bê pere belav dike jî pir kêm e û têra tu kesî nake.
* Li hin girtîgehan girtî tenê dema derdikeve hevdîtina telefonê dezenfektayê dikare bikar bîne.
* Li hin girtîgehan dema girtî derdikevin telefonê maskeyan nadin wan.
* Li hin girtîgehan maskeyan li girtiyan belav nakin. Dema girtî dixwaze bi pereyên xwe bistîne jî diyar dikin ku maske tuneye ye.
* Li hin girtîgehan bê pere malzemeyên paqijiyê belav nakin.
* Li Gelek girtîgehan malzemeyên paqijiya tuwaletan nayen belav kirin.
* Serşok qirêj in.
* Hêjmara Lavaboyan pir kêm in.
* Bê navber avê ji ser girtiyan qut dikin.
* Li herêmên avhewa germ be li wan girtîgehan bêtir avê ji ser girtiyan qut dikin.
* Girtî nikarin paqijiya şewsî bikin.
* Li hin girtîgehan xwarinê kêm û bê qalîte didin girtiyan.
* Li hin girtigehan gramaja nan kêm didin girtiyan.
* Xwarin têra hemû girtiyan nake.
* Girtiyên nikaribin xwarina girtîgehê bixwin, ji bilî wê xwarinek din nadin girtiyan.
*Li qantînê berhem pir buha ne û girtî nikarin ji qantinê bitînin.
*Malzemeyên ku li qantînên girtîgehên girtî tê firotin pir zêde buha ye.
*Her tim malzemeyan li kantinan nafiroşin û dema ji girtiyan re pêwist dibe nikarin bi dest bixin.
*Xwarna Diyetê nadin girtiyan.
*Ji bo girtiyên nexweş xwarina bi vitamin û bi hêz temîn nakin.
* Ji bo girtiyên nexweş û temenê wan mezin ku di rîskê de ne tedbîran nagirin.
* Li hin girtîgehan bijîşk bi rêk û pêk naçe revîran.
* Li hin girtîgehan nexweşan dernaxin revîran.
* Dema girtî derdikeve revîrê jî nikare hemû îlacan bistîne.
* Li gelek girtîgehan sewqa nexweşxaneyan û dermankirin rawestandine.
* Li hin girtîgehan bi sînor girtîyan sewq dikin.
* Li gel ku bijîşkê revîrê diyar dike ku girtiyê nexweş sewqî nexweşxaneyê bê kirin jî rêveberiya girtîgehê girtiyan sewqî nexweşxaneyan nake.
* Dermankirina girtiyên nexweşê Kronîk demek dirêj e nayê kirin.
* Girtiyên diçin nexweşxaneyê jî neçar in 14 rojan di qerantinayê de bêne girtin.
* Girtiyên nexweş ên rewşa wan giran jî dema ji nexweşxaneyê vedigerin di qerantînayê de tên girtin û nikarin bi serê xwe pêdiviyên xwe pêşwazî bikin.