Beşdarên Konferansa Aştî û Demokrasiyê ku wê li Enqerê bê lidarxistin diyar bûn. Ji lîsteya beşdaran diyar dibe, ku konferans wê ji bo pêşveçûna pêvajoya çareseriyê bibe gavek girîng.

Ji 4 konferansên Rêberê Gelê Kurd Abdullah Ocalan ji bo pêvajoya aştî û siyaseta demokratîk pêşniyar kiribû, ya yekemîn sibê li Enqerê destpê dike.

Konferansa ku bangdarên wê  Yaşar Kemal - Tarık Ziya Ekinci - Vedat Türkali - Orhan Pamuk - Murathan Mungan - Rakel Dink - Prof. Dr. Yakın Ertürk - Prof. Dr. İoanna Kuçuradi - Prof. Dr. Gençay Gürsoy - Prof. Dr. Şebnem Korur Fincancı, Arif Sağ û komek ji rewşenbîran e, wê du rojan dewam bike. Ji niha ve dixuye ku Konferans wê mora xwe ya dîrokê.

Konferans wê li Otêla Surmelî ya Enqerê pêk were û zêdeyî 400 rêxistinên civakî yên sivîl, rêxistinên baweriyan, partiyên siyasî, parlamenter, rewşenbîr, nivîskar û kesayetên navdar, wê bi vê konferansê re yekem car pirsgirêka bingehîn a welêt pirsgirêka Kurd binirxînin û projeyên xwe yên çareseriyê eşkere bikin.

Konferans wê sibê saet di 10.00'an de bi axaftina vekirinê destpê bike, dûre dîwan were hilbijartin û serokê dîwanê axaftinê bike. Di rûniştina nîvro de, konferans wê bi 3 civînan dewam bike. Di bin 3 sernavan de wê tevahiya nîvê rojê civîn werin lidarxistin.

Saet di navbera 13.30 û 18.00'an de wê bi navê "Heqîqat, Rûbirûbûn û Edalet" civîn were lidarxistin. Di vê civînê de wê mijarên; "Me çi jiyan, emê çawa rûbirû bimînin? Li Tirkiyê qadên li benda rûbirûbûnê kîjan e û pêşniyarên çareseriyê çi ne? Xebatên fermî û ne fermî yên heta niha ji bo van qadan hatiye kirin çiye? Ji niha û pê ve ji bo vê qadê çi dikare were kirin?" Di encama vê civînê de wê "Komîsyona Heqîqat, Rûbirûbûn û Edalet" were avakirin.

Di civîna bi navê "Huqûq, Paqijiya Rê û Destûra Bingehîn" de wê ev mijar werin nirxandin; "Di bin navê paqijiya rê de, daxwazên heta niha diyar bûne çi ye û kîjan ji wan bicih hatine anîn? Ji bo paqijiya rê çi kar hatiye kirin? Ji bo paqijiya rê û demokratîkbûyînê, guhertinên qanûnî yên divê bi lezgînî werin kirin çine? Rewşa heyî ya xebatên destûra bingehîn çiye? Ji bo peyamaneke civakî ya wekhev û azad çi dikare were kirin?" Di encama vê civînê de jî wê "Komîsyona Huqûq, Paqijiya Rê û Destûra Bingehîn" were avakirin.

Civîna sêyemîn jî wê bi navê "Civakîbûna Aştiyê û Têkoşîna Demokratîk" pêk were û ev mijarê bên nirxandin; "Ji bo civakîbûna aştiyê çi dikare were kirin? Em dikarin pêşeroja xwe ya hevpar û demokratîk bi çi rengî saz bikin? Em çawa dikarin aştiyê mayînde bikin? Xebatên Mirovên Aqilmend û Komîsyona Lêkolînê ya li Meclîsê hat avakirin, di çi rewşê de ne? Di pêvajoya jinûve avakirina demokratîk de, rêxistinbûyîna têkoşîna civakî dikare çawa bê kirin? Xebatên konferansê bi çi rengî dikarin dewam bikin?" Di encama vê civînê de jî wê "Komîsyona Civakîbûna Aştiyê û Têkoşîna Demokratîk" were avakirin. 

Ji bo amadekirina raporên hersê civînan, wê her civîn ji 3 moderator û 2 raportoran pêk were. Di encamê de jî wê raporek encamê were amadekirin.

DEKLERASYONA "AŞTÎ Û DEMOKRASIYÊ" WÊ BÊ AVAKIRIN

Roja duyemîn a konferansê jî wê ji 2 rûniştinan pêk were. Di rûniştineke hevpar de wê yek bi yek li ser raporên encamê yên civînan were rawestîn û di encamê de jî Deklerasyona "Aştî û Demokrasiyê" ya herkes li ser hevdenge were amadekirin.

Beşdarên 1. Konferansa Aştî û Demokrasiyê ev in:

Abdulazim Şimşek, Abdulhakim Daş (Serokê Platforma Komeleyên Bakurê Kurdistanê) Adnan Ekmen (Parlamenterê berê yê SHP'ê), Adnan Özdemir (Hesabgirê Giştî yê ABF ), Adnan Özyalçıner, Doç. Dr. Ahmet Demirel, Prz. Ahmet Dindar, Ahmet Kardam, Prof. Dr. Ahmet Özer, Ahmet Say, Ahmet Şık, Ahmet Telli, Prof. Dr. Ahmet Tonak, Ahmet Tulgar, Ahmet Türk (Hevserokê KCD'ê û Parlamenterê Serbixwe), Ahmet Tirej Kaya (Partizan) , Akın Birdal (Parlamenterê serdama 23), Ali Arif Özzeybek (Endamê Desteya Rêveberiyê ya Federasyona Elewiyan), Ali Çerkezoğlu, Ali Erol (Kaos GL), Prz. Ali Ersin Gür (Tevgera Destûra Bingehîn a Demokratîk), Ali Kenanoğlu, Ali Topuz, Alp Altınörs, Alper Taş (Serokê Giştî yê ODP'ê), Amberin Zaman, Arif Ali Cangı (Hevserokê YSGP ), Arif Sağ, Arzu Çerkesoğlu (Sekreterê Giştî yê DÎSK'ê), Aslı Aydıntaşbaş, Atilla Taş, Aycan Akdeniz, Aydın Erdoğan (Endamê Desteya Rêveberiya Navendî ya ÎHD'ê), Ayhan Bilgen(Tevgera Destûra Bingehîn a Demokratîk), Aysel Tuğluk (Hevseroka KCD'ê û Parlamentera Serbixwe), Prz. Ayşe Acinikli (Komeleya Huqûqnasên Azad), Ayşe Erdem,  Prof. Dr. Ayşe Erzan, Prof. Dr. Ayşe Gözen, Ayşegül Doğan, Aytuğ Balcıoğlu (TTB),  Dr. Bayazıt İlhan (Sekreterê Giştî yê TTB ), Dr. Barış Ünlü, Bekir Ağırdır, Bejan Matur, Berat Günçıkan, Betül Çobanoğlu, Doç. Dr. Betül Yarar, Prof. Dr. Beyza Üstün, Prof. Dr. Bilal Sambur (Civata Nêrîna Lîberal), Bilge Seçkin Çetinkaya (Hevserokê ODP'ê),  Buse Kılıçkaya, Biray Kolluoğlu, Bircan Yorulmaz, Yrd. Doç. Dr. Bülent Küçük, Bülent Parmaksız (Rastiya Tirkiyê), Bülent Tanık (Şaredarê Çankaya), Prof. Dr. Büşra Ersanlı, Cafer Ekmekçi,  Celal Başlangıç, Celal Fırat (Serokê Dergeha Garip Dede), Celal Yıldırım (Serokê berê yê Yekitiya Doktorên Diranan), Celalettin Can (Hewldana 78’an), Prof. Dr. Cem Terzi, Cemal Canpolat (Alîkarê Serokê Giştî yê Weqfa Cem), Cemal Uşşak, Prz. Cengiz Yürekli (Buroya Huqûqê ya Sedsalê), Cihan Büyükdağ (Helwesta Marksist), Çağatay Anadol, Çiğdem Mater, Deniz Kaplan, Derya Alabora, Dilşah Deniz, Doğan Demir (Alikarê Serokê Giştî yê AKD'ê), Elçin Aktoprak, Emirali Türkmen, Emrah Işık, Emre Öztürk (Desteya Rêveberiya Navendî ya EHP), Ender İmrek, Engin Gündük (Alîkarê Serokê Giştî yê ABF ), Enver Can (Alk. Srk Komeleya Tum Tokatlilar),  Erbay Yucak, Ercan Geçmez (Serokê Giştî yê Weqfa Haci Bektaş), Prz. Ercan Kanar, Erdoğan Aydın, Erol Dora (Parlamenterê BDP'ê, Desteya Rêveberiya HDK), Prof. Dr.Erol Katırcıoğlu, Erol Kızılelma (Serokê SODEV ), Alk. Doç. Dr. Erol Köroğlu, Prof. Dr. Eriş Bilaloğlu, Erkan Doğan, Ertuğrul Kürkçü (Parlamenterê BDP'ê, Desteya Rêveberiya HDK), Ertuğrul Mavioğlu, Alk. Doç. Dr. Esra Mungan, Eşber Yağmurdereli, Eşref Erdem (Parlamenterê serdema 23. ), Eylem Pınar (Helwesta Marksist), Evgil Türker (Serokê Federasyona Komeleyên Suryanî), Ezgi Başaran, Prof. Dr. Fadime Gök (Hevseroka HDP), Fadime Çelebi (Alîkara Serokê Giştî ya ESP), Fahri Aral, Faik Bulut, Fatma Kaşan, Fatma Kurtulan (Parlamentera serdema 23.), Fatma Ünsal (Platforma Jinan a Paytextê), Fatih Polat, Prof. Dr. Fatmagül Berktay, Fehim Caculi, Doç. Dr. Ferdan Ergut, Ferhat Tunç, Prof. Dr. Feride Aksu Tanık (Sekretera berê yê TTB ),  Feride Akturan, Ferihan Karasu, Feryal Öney, Fevzi Ayber (Alîkarê Serokê Giştî yê EMEP), Fevzi Gümüş, Doç. Dr. Feza Arslan,Fırat Anlı, Prof. Dr. Fikret Başkaya, Fikret Toksöz (Şêwirmenê Bernameya Têkiliyên Baş a TESEV), Filiz Karakuş, Prz. Filiz Kerestecioğlu, Prof. Dr. Fuat Ercan, Garo Paylan, Prof. Dr. Gençay Gürsoy, Gül Kaya (Partizan),  Gülistan Aydoğdu, Gülriz Erişgen (Seroka 2. a TTB),  Gülsen Ülker, Gülseren Onanç (Endama Meclîsa Partiyê ya CHP), Gülsüm Ağaoğlu, Gültan Kışanak (Hevseroka BDP'ê), Gürel Tüzün, Hakan Tahmaz (Berdevkê Demî yê Meclîsa Aştiyê ya Tirkiyê), Hande Özhabeş (Koordînatora Projeya Bernameya Demokratîkbûyînê ya TESEV ), Hasan Cem Yılmaz (Sekreterê Giştî yê PSAKD ), Hasan Cemal, Haşim Köse, Hatice Altınışık, Prz. Hatice Uçum, Harun Balcıoğlu (TTB), Haydar Yücel, Prof. Dr. Hayri Kozanoğlu, Hulki Özel (Serokê berê yê Baroya Mêrsînê), Prz. Hülya Gülbahar, Hüner Buğdaycıoğlu, Hüseyin Soylu (Hewldana 78'an), Hüsnü Öndül, Prof. Dr. Işıl Ünal,  İbrahim Sinemiloğlu, İdris Baluken (Cîgirê Serokê Koma BDP'ê), İlkin Kılınç (Endama MYK ya KADER ), İpek Gür (Hewldana 78'an),  İrfan Aktan, Dr. İsmail Bulca (Endamê Konseya Navendî ya TTB), İsmail Hakkı Tombul (Sekreterê Giştî yê KESK'ê), İsmail Şengül, İsmet Erdoğan (Endamê Desteya Rêveberiya Navendî ya Weqfa Elewiyan), İsmet Yalçınkaya, Juliana Gözen (TÖP), Kadir Akın, Prz. Kadir Tunç (Komeleya Huqûqnasên Azad), Kamil Ateşoğulları (Parlamenterê berê), Kani Beko (Serokê Giştî yê DÎSK'ê), Kazım Genç, Kemal Bülbül (Serokê Giştî yê PSAKD ), Prof.Dr. Kemal İnal, Dr. Kemal Parlak, Kudbettin Saltan, Kuryakos Ergün (Serokê Weqfa Manastira Mor Gabriel), Prof. Dr. Kuvvet Lordoğlu, Lami Özgen (Serokê Giştî yê KESK'ê), Levent Tüzel (Parlamenterê Stenbolê, Desteya Rêveberiyê ya HDK), Leyla Zana (Parlamentera Serbixwe), M.Latif Yıldız, Mahmut Akbaş, Mahmut Temizyürek,  Mario Levi, Mazlum Çimen, Av. Mazlum Dinç (Buroya Huqûqê ya Sedsalê), Prof. Dr. Mehmet Bekâroğlu, Prof. Dr. Mehmet Elbistan, Mehmet Güneş (Rastiya Tirkiyê), Mehmet Rasgelener (Serokê Komeleya Mezûnên ODTU ya Stenbolê), Mehmet Tarhan, Mehmet Tekinalp, Mehmet Tural (Serokê Dergaha Şahkulu ), Dr. Mehmet Zincir (Endamê Konseya Navendî ya TTB ),  Prz. Mehmet Emin Aktar, Prof. Dr. Melek Göregenli, Menderes Samancılar, Av. Meral Daniş Beştaş, Mert Büyükkarabacak (SODAP), Prof. Dr. Meryem Koray, Prof. Dr. Mesut Yeğen, Mete Çubukçu, Metin Bakkalcı (Sekreterê Giştî yê ÎHV), Metin Çorabatır, Mıgırdıç Margosyan, Prof. Dr. Mithat Sancar, Muharrem Yıldırım (Endamê Desteya Rêveberiya Navendî ya TÜM TİS), Murat Çakır (Komîsyona Amadekar a Konferansa Aştî û Demokrasiyê ya Ewrûpayê), Murat Çelikkan, Doç. Dr. Murat Emeksiz, Prof. Dr. Murat Güvenç, Alk. Doç. Dr. Murat Paker, Murathan Mungan, Doç. Dr. Mustafa Durmuş, Mustafa Kahya (Hevberdevkê SYK), Mustafa Karaman (Serokê Kurd Der a Enqerê), Mustafa Yalçıner, Mutlu Öztürk, Müjgan Halis, Müzeyyen Nergiz (Rêxistina Efûyê ya Navnetewî), Neval Ogan Balkız, Nadire Mater, Doç. Dr. Nazan Üstündağ, Nazmiye Üzel, Nebi Ebci (Hewldana 78'an), Necdet Özkaplan, Necmiye Alpay, Yrd. Doç. Nedim Nomer, Prof. Dr. Nejla Kurul, Prof. Dr. Neşe Özgen, Nevra Akdemir, Nilgün Yurdalan (Hewldana Jinan ji bo Aştiyê), Nimet Tanrıkulu (Hewldana 78'an), Doç. Dr. Nuray Mert, Nuray Sancar, Nurettin Sönmez (Komeleya Lêkolînên Rastiya ya Îslamî), Nuri Günay (Sekreterê Giştî yê Halkevleri), Nuri Özmen, Prof. Dr. Nükhet Sirman, Oğuzhan Kayserilioğlu (TÖP), Oktay Kandemir (Endamê Desteya Rêveberiyê ya ABF), Alk. Doç. Dr. Oktay Özel, Prof. Dr. Onur Hamzaoğlu, Orhan Atilla, Orhan Gazi Ertekin, Orhan Örs, Osman Akınhay, Osman Kavala, Oya Ersoy (Serokê Giştî yê Halkevleri), Prof. Dr. Özdemir Aktan (Serokê Giştî yê TTB), Dr. Özen Aşut (TTB), Alk. Doç. Dr. Özgür Müftüoğlu,  Doç. Dr. Özgür Sarıoğlu, Özlem Dalkıran, Doç. Dr. Özlem Özkan, Öztürk Türkdoğan (Serokê Giştî yê ÎHD), Pelin Batu, Pelin Yılmaz, Pervin Buldan (Cîgira Serokê Koma BDP'ê), Pervin Oduncu, Pınar Öğünç, Piri Er, Ragıp Duran, Rıdvan Turan (Serokê Giştî yê SDP), Prz. Rudi Sümer (Weqfa Manastira Mor Gabriel), Sait Yıldız (Rêxistina Demokratîk a Asûr), Salman Kaya (Parlamenterê berê), Sabri Topçu (Serokê berê yê TÜMTİS), Saruhan Oluç, Sebahat Tuncel (Parlamentera BDP'ê, Desteya Rêveberiyê ya HDK'ê), Sedat Şenoğlu (Endamê Desteya Rêveberiya Navendîya ESP), Selahattin Demirtaş (Hevserokê BDP'ê), Selahattin Güvenç, Selim Sadak (Şaredar), Selma Gürkan (Serokê Giştî yê EMEP ), Semahat Sevim (Weqfa Heinrich), Prof. Dr. Semih Bilgen, Sennur Sezer, Servet Demir (Alîkarê Serokê Giştî yê ABF), Sevil Turan (Hevseroka YSGP), Doç. Dr. Sevilay Çelenk (Seroka Giştî ya Yekitiya Mulkiyeyan), Sevtap Akdağ (SODAP), Alk. Doç. Dr. Sezai Temelli, Sırrı Süreyya Önder (Parlamenterê BDP'ê, Desteya Rêveberiyê ya BDP'ê), Sibel Uzun (Seroka Giştî yê EHP ), Suavi, Prof. Dr. Suavi Aydın, Şahin Akıncı, Şahhanım Kanat, Şanar Yurdatapan, Şaziye Köse (Hevberdevka SYK),Prof. Dr. Şebnem Korur Fincancı, Prof. Dr. Şemsa Özar, Şükrü Erbaş, Tacim Şimşek (Tevgera Destûra Bingehîn a Demokratîk), Prof. Dr. Tahsin Yeşildere,Taner Koçak, Tanıl Bora, Tayfun Görgün ( Sekreterê berê yê DÎSK), Tayfun Mater, Doç. Dr. Teoman Pamukçu, Alk. Doç. Dr. Tolga Tören, Tuğrul Eryılmaz, Tuma Çelik, Prof. Dr. Turgut Tarhanlı, Ufuk Uras (Parlamenterê serdema 23.), Ulrike Dufner (Weqfa HeinrichBöll‏), Uygar Gültekin, Prof. Dr. Ümit İzmen, Ümit Kardaş, Prof. Dr. Üstün Bilgen Reinart, Vicdan Baykara (Serokê Giştî yê Tüm Bel Sen ), Yalçın Çakmak, Yaman Yıldız (Tevgera Azadî û Demokrasiyê), Yasemin Göksu, Prof. Dr. Yasemin İnceoğlu, Doç.Dr. Yasemin Özgün, Yaşar Seyman, Yavuz Önen (Hevserokê HDP), Yeşim Ergun (Endama Desteya Rêveberiya Navendî ya SDP), Yeşim Ustaoğlu, Yetvart Danzikyan, Yıldırım Türker, Yuhanna Aktaş (Komeleya Çandê ya Suryaniyên Mîdyadê), Yurdusev Özsökmenler (Hewldana Jinan ji bo Aştiyê), Doç. Dr. Yücel Demirer, Yücel Sayman, Yüksel Avşar, Zelal Ayman, Zeynel Odabaş, Zeynep Altıok, Doç. Dr. Zeynep Gambetti, Ziya Halis (Wezîrê berê yê Kar), Prz. Ziynet Özçelik, Zübeyde Teker, Züleyha Gülüm, Dr. Zülfükar Cebe (Endamê Konseya Navendî ya TTB).