Encamnameyê Konferansê Zarawaya Kirmanckî ya yewine
Encamnameyê Konferansê Zarawaya Kirmanckî ya yewine
Konferansa Zaravayê Kirmançkî ku 2 rojan berdewam bir bi dawî bû. Di encamnameyê de hate diyarkirin ku ji bo zaravayê Kirmançkî bê pêşxistin dê xebat bên meşandin û wiha hate gotin: "Niqaşên dersên hilbijarî yên kurdî neheqî û bêhurmetiya li hemberî zimanê kurdan e. Em ji bilî dnasîna zimanê zikmakî û perwerdehiya zimanê zikmakî ya kurdî tu tiştên din qebûl nakin."
1'emîn Konferansa Kirmançkî ya di bin pêşengiya TZPKurdî de li Çewlîkê pêk hat bi xwendina encamnameyê bi dawî bû. Di konferansa ku li Çewlîkê pêk hat û 2 rojan berdewam kir de biryarên girîng hatin girtin. Di konferansê de gelek zimanzan, siyasatmedar, nivîskar û rewşenbir amade bû. Dîsa nûnerên BDP, ÎHD, KESK û gelek saziyên sivîl ên civakî jî tev li konferansê bûn.
Parlamenterê BDP'ê yê Çewlîkê Dr. Îdris Baluken, anî ziman ku ropa 40 sal têkoşîna azadiyê ya gelê kurd a li ser pêşketina ziman pir mezin e û wiha got: "Divê her kes vê yekê bizane. Konferans bi tevlêbûna 70 delegeyan pêk hat.
Em dê têkoşîna xwe ya ji bo ziman, nasname û çandê berdewam bikin. Hêj polîtîkaya ku kurd û ermeniyan tînin hemberî hev berdewam dike. Dewlet hin caran elewî û suniyan tîne hemberî hev. Hin caran jî Kirmanç û Kurmançan tîne hemberî hev. Bi taybetî dewlet li Amed, Çewlîk, Xerpêt û Dêrsimê van lîstikan pêş dixe."
Di konferansê de biryarên hatin girtin wiha ne: "
*Konferansa zaravayê Kirmançkî, perçeyekî Konferanza Zimanê kurdî ye. Hemû biryarên Konferansa Zimanê kurdî ya der bare Kirmançkî de qebûl dike û diparêze.
* Beşdarên konferansê helwest û feraseta dewletê ya li hemberî cudakariya zimanê kurmancî û kirmançki rexne dike û red dike.
* Delegeyên Konferansê ji bo pêşxistina zaravayê Kirmançkî armanc dike ku rêveberiya ji 11 kesan pêk tê hilbijêre
* Ji bo pêşxistina kirmançkî dê xebatan bimeşîne.
* Ji bo perwerdehiya zimanê zikmakî pêş bixe û bi rêxistin bike dê xebatan bimeşîne û komîsyonê ava bike.
* Ji bo çavkaniyên Kirmançkî lêkolîn bike û pêş bixe dê komîsyonê ava bike.
* Delegeyên Konferansê nêzîkatiya dewlet û hikûmetê ya dersên hilbijarî ya kurdî red dike û vê yekê wekî neheqî û bêhurmetiya li hemberi ziman qebûl dike.
* Delegeyên Konferansê astengiya parastina zimanê zikmakî ya siyasetmedarên kurd şermezar dike.
* Delegeyên Konferansê nirxên netneweyî yên gelê kurd bi têkoşîn û bedelan bi dest xistine pîroz dike û tecrîda li ser rêberê gelê kurd dimeşine şermezar dike.
* Delegeyên Konfederasyonê konferansa Kirmançkî dê ji 2 salan carekê pêk bîne û ji 6 mehan carekê kom bibe.
* Delegeyên konferansê operasyonên siyasî û leşkerî yên li ser gelê kurd şermezar dike.
Encamnameya Konferansê ya bi zaravayê Kirminckî wiha ye:
ENCAMNAMEYÊ KONFERANSÊ ZARAWAYA KIRMANCKÎ YA YEWINE
Têkoşîna têgêrayîşî ya azadîya şarê kurdî ya 40 serrî ra dim ra, derfetê pîl û hîray seba na zarawaya ma ya qedîme zî virazyay.
Ma encamê destkewteyanê nê derfetan de, şikay ke, na konferansa ercyaye ya tarîxî bi tewirbiyayişê 70 delegeyanê ercîyayan 30.06.2012-01.07.2012 de, şaristanê Çewlîgî de ke navenda zarawaya kirmanckî yeno zanayişî de virazê. Bi ney sedemî, ma bejna xo hemver temamê kedkar û têkoşeranê azadî ke, ma resneyê nê rojan, tewênenê.
Di demêko hina dîrokî de, darfînayişê na konferanse watedar o. Ma na konferanse seba wayirvejyayiş û averberdişê zarawayê kirmanckîye destpêkerdişêko newe vînenê û ma bi na konferanse, heme awayanê talankerî û helênayişî ra vanê êdî bes o.
Di tarîxê heme şaran de tay nirxê hembarrî, êy ke civat ro ser înan xo aver beno estê. Înan ra tay zî, nirxê ke şaran bi înan civatbîyişê xo pê awan kerdo yê û êy zî ziwan û çandêy neteweyî yê. Şarê ma zî zey şar û neteweyê bînan ,na axe ser ro wayir gelêke ercîyayan o.
Xo ra, şarê ma, di pêroyîya dîrokî de, seba pawitiş û wayirvejyayişê bi nê nirxan xo ver dayo. Nizdê çewres serre yo ke, di bin serkêşîya Têgêrayişê Azadîya Şarê Kurdî de, na xoverdêrî ya dîrokî domneno. Ma bawer kenê ke, bi na xoverdêrî şaro kurd do çand û ziwanê xo azad bikero û bireso rojêy weşî û serfirazîyan.
Bêguman kay û xapêy hêzanê serdestan, êy seba perçekerdişê kurdan qet nêqedyayê û do tim û tim zî bidomyê. Ge-ge wazenê cîyayîya zey elewîtî-sûnîtî, ge-ge zî cîyayîyêy kurmancî–kirmanckî ser ro kay bikerê. Heta roja ma zî, nê polîtîkaya perçekerdişî ya serdestan domyena. Bi taybetî zî wazenê ke, di beşêke Amed, Çewlîg, Erzirom, Semsûr û Dêrsime de, bi raybazê cîyayan na polîtîkaya xo bidê domnayiş.
Ma xo vîr ra nêkerim ke, na polîtîkaya qilêrine ya serdestan, zarawayê kirmanckîye ver bi vindîbiyayîşî berdo. Konferansa ma veng dano şarê ma ke, rojêk verî hişyar bibo û hemverê polîtîkayanê serdestan helwestê xo gorê raştîya tarîxê xo nîşan bido.
Belê di na konferanse de qabê persgirayê zarawayê kirmanckîye bîyerê çareserkerdiş û na zarawayê ma yo qedîm giyan bibo û goreyê tarîxê xo bicuwîyo, hetê delegeyan ra munaqeşeyê zaf muhîmî amey kerdiş.
Badê nê niqaşanê ercîyayan, konferansa ma, seba raveberdişê na zarawaya qedîm e hewcedarî bi girotişê nê biryaran vîna;
1-Konferansê zarawayê Kirmanckiya 1’ine xo perçeyêke konferansê newteweyî ya ziwanê kirdkî vînena û heme biryaranê konferansa newteweyî ya ziwanê kirdkî qebûl kena.
2-Delegasyona konferanse hember helwesta ke wazene zaraweya kirmanckî zey ziwanêke cîyaye û şarê kirmancî zî, zey, şarêke cîyay bivînê, mahkum kena û na helwesta perçeyêke polîtîkaya serdestan ya perçekerdişî vînena.
3-Delegasyona konferanse seba xebatanê averberdişê zarawayê kirmackî hewceyî bi rayîrberîyeka 11 kesan ra pêk yena, dî.
4-Qabê aveberdişê hişmendîya na zarawayî, hewceyî, bi komîsyana rayirvistiş û vurnayişê heşmendîye bêrê awankerdişî, vîna.
5-Seba tekoşîna perwerdehî ya bi ziwanê daye, çime û amadekerdişê qadroyanê perwerdeyî, bi ziwanê maye komîsyona perwerdeyî û vîrdozîye bêro awankerdiş.
6-Qabê amadekerdişê çimeyanê perwerdehîye Komîsyona amadekerdişê çimeyanê perwerdeyîye bêro awankerdiş.
7- Delegasyonê konferanse mijara dersanê vîjînayan hemver ziwan û nasnameya şarê kirdî bêrûmetî hesibnena û seba nasnameyê kirdkî sitatû, bi ziwanê dayê perwerdehî, xala
nêke, nêbo, vînena.
8- Delegasyona konferanse helewesta dewlete ya hember sîyasetmedaranê kurdan ke, nêverdana bi ziwanê daye xo, xo dadgehan de bipawê, şermezar kena.
9 – Delegasyona konferanse keda xoverdêr û rayîrberanê şarê kurdî, ke, no şar resnayo na roje, pîroz vînena û tecrîdo ke, înan sero yeno rayîrberdişî, şermezar kena.
10- Delegasyona konferanse peşnîyar kerd ke, konferansa zarawayê kirmackî herî kemî 2 serran ra rayeke, herêmanê cîyayan de, bivirazyo. Û rayîrberîyeke ameya vijînayiş 6 mengî ra rayê cayê cîyayan de kom bibo.
11- Delegasyona konferanse, operasyonanê sîyasî û eskerîyan ke, şarê kurdî ser ro yenê bikarardiş şermezar kena û yewin rayîra çareserîya problema kurdî, dîylogî de, vînena.
1'emîn Konferansa Kirmançkî ya di bin pêşengiya TZPKurdî de li Çewlîkê pêk hat bi xwendina encamnameyê bi dawî bû. Di konferansa ku li Çewlîkê pêk hat û 2 rojan berdewam kir de biryarên girîng hatin girtin. Di konferansê de gelek zimanzan, siyasatmedar, nivîskar û rewşenbir amade bû. Dîsa nûnerên BDP, ÎHD, KESK û gelek saziyên sivîl ên civakî jî tev li konferansê bûn.
Parlamenterê BDP'ê yê Çewlîkê Dr. Îdris Baluken, anî ziman ku ropa 40 sal têkoşîna azadiyê ya gelê kurd a li ser pêşketina ziman pir mezin e û wiha got: "Divê her kes vê yekê bizane. Konferans bi tevlêbûna 70 delegeyan pêk hat.
Em dê têkoşîna xwe ya ji bo ziman, nasname û çandê berdewam bikin. Hêj polîtîkaya ku kurd û ermeniyan tînin hemberî hev berdewam dike. Dewlet hin caran elewî û suniyan tîne hemberî hev. Hin caran jî Kirmanç û Kurmançan tîne hemberî hev. Bi taybetî dewlet li Amed, Çewlîk, Xerpêt û Dêrsimê van lîstikan pêş dixe."
Di konferansê de biryarên hatin girtin wiha ne: "
*Konferansa zaravayê Kirmançkî, perçeyekî Konferanza Zimanê kurdî ye. Hemû biryarên Konferansa Zimanê kurdî ya der bare Kirmançkî de qebûl dike û diparêze.
* Beşdarên konferansê helwest û feraseta dewletê ya li hemberî cudakariya zimanê kurmancî û kirmançki rexne dike û red dike.
* Delegeyên Konferansê ji bo pêşxistina zaravayê Kirmançkî armanc dike ku rêveberiya ji 11 kesan pêk tê hilbijêre
* Ji bo pêşxistina kirmançkî dê xebatan bimeşîne.
* Ji bo perwerdehiya zimanê zikmakî pêş bixe û bi rêxistin bike dê xebatan bimeşîne û komîsyonê ava bike.
* Ji bo çavkaniyên Kirmançkî lêkolîn bike û pêş bixe dê komîsyonê ava bike.
* Delegeyên Konferansê nêzîkatiya dewlet û hikûmetê ya dersên hilbijarî ya kurdî red dike û vê yekê wekî neheqî û bêhurmetiya li hemberi ziman qebûl dike.
* Delegeyên Konferansê astengiya parastina zimanê zikmakî ya siyasetmedarên kurd şermezar dike.
* Delegeyên Konferansê nirxên netneweyî yên gelê kurd bi têkoşîn û bedelan bi dest xistine pîroz dike û tecrîda li ser rêberê gelê kurd dimeşine şermezar dike.
* Delegeyên Konfederasyonê konferansa Kirmançkî dê ji 2 salan carekê pêk bîne û ji 6 mehan carekê kom bibe.
* Delegeyên konferansê operasyonên siyasî û leşkerî yên li ser gelê kurd şermezar dike.
Encamnameya Konferansê ya bi zaravayê Kirminckî wiha ye:
ENCAMNAMEYÊ KONFERANSÊ ZARAWAYA KIRMANCKÎ YA YEWINE
Têkoşîna têgêrayîşî ya azadîya şarê kurdî ya 40 serrî ra dim ra, derfetê pîl û hîray seba na zarawaya ma ya qedîme zî virazyay.
Ma encamê destkewteyanê nê derfetan de, şikay ke, na konferansa ercyaye ya tarîxî bi tewirbiyayişê 70 delegeyanê ercîyayan 30.06.2012-01.07.2012 de, şaristanê Çewlîgî de ke navenda zarawaya kirmanckî yeno zanayişî de virazê. Bi ney sedemî, ma bejna xo hemver temamê kedkar û têkoşeranê azadî ke, ma resneyê nê rojan, tewênenê.
Di demêko hina dîrokî de, darfînayişê na konferanse watedar o. Ma na konferanse seba wayirvejyayiş û averberdişê zarawayê kirmanckîye destpêkerdişêko newe vînenê û ma bi na konferanse, heme awayanê talankerî û helênayişî ra vanê êdî bes o.
Di tarîxê heme şaran de tay nirxê hembarrî, êy ke civat ro ser înan xo aver beno estê. Înan ra tay zî, nirxê ke şaran bi înan civatbîyişê xo pê awan kerdo yê û êy zî ziwan û çandêy neteweyî yê. Şarê ma zî zey şar û neteweyê bînan ,na axe ser ro wayir gelêke ercîyayan o.
Xo ra, şarê ma, di pêroyîya dîrokî de, seba pawitiş û wayirvejyayişê bi nê nirxan xo ver dayo. Nizdê çewres serre yo ke, di bin serkêşîya Têgêrayişê Azadîya Şarê Kurdî de, na xoverdêrî ya dîrokî domneno. Ma bawer kenê ke, bi na xoverdêrî şaro kurd do çand û ziwanê xo azad bikero û bireso rojêy weşî û serfirazîyan.
Bêguman kay û xapêy hêzanê serdestan, êy seba perçekerdişê kurdan qet nêqedyayê û do tim û tim zî bidomyê. Ge-ge wazenê cîyayîya zey elewîtî-sûnîtî, ge-ge zî cîyayîyêy kurmancî–kirmanckî ser ro kay bikerê. Heta roja ma zî, nê polîtîkaya perçekerdişî ya serdestan domyena. Bi taybetî zî wazenê ke, di beşêke Amed, Çewlîg, Erzirom, Semsûr û Dêrsime de, bi raybazê cîyayan na polîtîkaya xo bidê domnayiş.
Ma xo vîr ra nêkerim ke, na polîtîkaya qilêrine ya serdestan, zarawayê kirmanckîye ver bi vindîbiyayîşî berdo. Konferansa ma veng dano şarê ma ke, rojêk verî hişyar bibo û hemverê polîtîkayanê serdestan helwestê xo gorê raştîya tarîxê xo nîşan bido.
Belê di na konferanse de qabê persgirayê zarawayê kirmanckîye bîyerê çareserkerdiş û na zarawayê ma yo qedîm giyan bibo û goreyê tarîxê xo bicuwîyo, hetê delegeyan ra munaqeşeyê zaf muhîmî amey kerdiş.
Badê nê niqaşanê ercîyayan, konferansa ma, seba raveberdişê na zarawaya qedîm e hewcedarî bi girotişê nê biryaran vîna;
1-Konferansê zarawayê Kirmanckiya 1’ine xo perçeyêke konferansê newteweyî ya ziwanê kirdkî vînena û heme biryaranê konferansa newteweyî ya ziwanê kirdkî qebûl kena.
2-Delegasyona konferanse hember helwesta ke wazene zaraweya kirmanckî zey ziwanêke cîyaye û şarê kirmancî zî, zey, şarêke cîyay bivînê, mahkum kena û na helwesta perçeyêke polîtîkaya serdestan ya perçekerdişî vînena.
3-Delegasyona konferanse seba xebatanê averberdişê zarawayê kirmackî hewceyî bi rayîrberîyeka 11 kesan ra pêk yena, dî.
4-Qabê aveberdişê hişmendîya na zarawayî, hewceyî, bi komîsyana rayirvistiş û vurnayişê heşmendîye bêrê awankerdişî, vîna.
5-Seba tekoşîna perwerdehî ya bi ziwanê daye, çime û amadekerdişê qadroyanê perwerdeyî, bi ziwanê maye komîsyona perwerdeyî û vîrdozîye bêro awankerdiş.
6-Qabê amadekerdişê çimeyanê perwerdehîye Komîsyona amadekerdişê çimeyanê perwerdeyîye bêro awankerdiş.
7- Delegasyonê konferanse mijara dersanê vîjînayan hemver ziwan û nasnameya şarê kirdî bêrûmetî hesibnena û seba nasnameyê kirdkî sitatû, bi ziwanê dayê perwerdehî, xala
nêke, nêbo, vînena.
8- Delegasyona konferanse helewesta dewlete ya hember sîyasetmedaranê kurdan ke, nêverdana bi ziwanê daye xo, xo dadgehan de bipawê, şermezar kena.
9 – Delegasyona konferanse keda xoverdêr û rayîrberanê şarê kurdî, ke, no şar resnayo na roje, pîroz vînena û tecrîdo ke, înan sero yeno rayîrberdişî, şermezar kena.
10- Delegasyona konferanse peşnîyar kerd ke, konferansa zarawayê kirmackî herî kemî 2 serran ra rayeke, herêmanê cîyayan de, bivirazyo. Û rayîrberîyeke ameya vijînayiş 6 mengî ra rayê cayê cîyayan de kom bibo.
11- Delegasyona konferanse, operasyonanê sîyasî û eskerîyan ke, şarê kurdî ser ro yenê bikarardiş şermezar kena û yewin rayîra çareserîya problema kurdî, dîylogî de, vînena.
