Endama Sinn Feinê û endama berê ya Parlamenta Ewropayê Martina Anderson di salên 1970'î de aktîvîsta ÎRA'yê bû. Martina Anderson ku sala 1986'an li Brîtanyayê hate girtin piştî giritna ji 13 salan bi Peymana Îna Bixêr hate berdan û li nava Sinn Feinê dest bi siyaseta legal kir.

Martina Anderson têkildarî têkoşîna xwe, fikrên Rêberê Gelê Kurd Abdullah Ocalan, tecrîd û rola wî ya di pêvajoya aştiyê de ji ANF'ê re axivî.

Hûn destpêkê dikarin hinekî qala têkoşîna xwe bikin? Piştgiriya we ya ji bo Kurdan çawa destpê kir?

Em ji Îrlandayê tên. Beriya niha di çalakiyan de ez li ser Kurdan axivîbûm. Parlamentera Parlamenta Ewropayê bûm. Têkildarî têkoşîna Kurdan min gelek kar kir. Beriya niha dema ku Leyla Guven di greva birçîbûnê de bû ji bo serdana wê bikim çûbûm girtîgehê. Destûr nedan me ku em derbas bibin. Ez jî li vegeriyam mala ku ew lê di greva birçîbûnê de bû. Lewma bi kesên ku di nava têkoşîna Kurdan de ne têkiliyeke min a baş heye. Dikarim bibêjim ku dema bi Peymana În a Bixêr em hatin berdan, hingî Abdullah Ocalan hate girtin an jî revandin.

Û hûn zanin, dema ku em hatibûn berdan ew hemû salan girtî bû. Lewma weke komargeran, weke komargerên Îrlandayî, em ji neteweparêziya pêşverû, her wiha ji enternasyonalîzma çalak bawer dikin. Ji bo em gelekî girîng e ku piştgiriyê bidin têkoşîna gelê Kurd, piştgiriyê bidin gelê Fîlîstînê û gelên din.

Hûn fikrên Abdullah Ocalan ên li ser azadiya jinê, konfederalîzma demokratîk çawa dinirxînin?

Beriya çend hefteyan ez tevlî konferanseke li ser mehkûmên Kurd, mehkûmên siyasî yên herî kevn bûm û li wê derê qalê dikir bê Abdullah Ocalan, fikrên wî ji bo gelê Kurd tê çi wateyê, wateya wî ji bo jinên Kurdistanî çi ye. Lewma fikrên wî ji civaka Kurd jî derbas kir û bandor li gelek kesan kir. Firsenda min nebû ku nivîsên wî, hemû xebatên wî bixwînim, lê belê tiştekî welê ye ku ez ê bixwazim hîn bêhtir hîn bibim.

Hûn jî girtî man. Piştî Peymana În a Bixêr hatin berdan. Weke girtiyeke berê hûn jiyana Abdullah Ocalan a li girtîgehê çawa dinirxînin?

Bi dîtina min em xwedî kîjan tecrûbeya hevpar jî bin û hesta îzolasyonê çawa fêhm bikin jî; ez li Îngilistanê girtî bûm, ji bo malbatên me em ji Îrlandayê dûr bûn; ji bo serdanê jî qet nebe derfetên me yên serdanê hebû. Lewma dema ku em ji ber hin sedeman ji aliyê girtîgehê ve hatin cezakirin em fêhm dikin bê tecrîd û hiştina li hucreyê ji bo mirovan tê çi wateyê. Lê belê weke ku min beriya niha got, tecrîd bi qasî ku li Ocalan tê kirin heta niha li kesî nehatiye kirin. Û bi dîtina min, ji ber ku alternatîfekê pêşkêşî sîstema kapîtalîst dike, yên ku ew girtine ji wî gelekî ditirsin; ji ber ku fikrên wî naxwazin. Ji wan heye ku bi girtina wî wê karibin li pêşiya belavbûna fikrên wî yên li nava civakê bibin asteng. Li gorî min hîn bêhtir mirov meraq dikin bê ew çawa tevdigere, dixwazin hîn bibin bê ev mirov kî ye. Çima bi vî rengî nêzî wî dibin? Dema ku mirovekî bi vî rengî pêşverû dibînin, fikrên alternatîf pêşkêş dikin, ya wî digirin yan jî bêdeng dikin. Xuya ye ya ku dixwazin bikin jî ev e; lê şukir ku nikarin vê bi ser bixînin. Ji ber ku têgihiştina wî, zanyariya wî ji civaka Kurd bêhtir li nava mirovan belav bûye.

Berê li Îrlandayê pêvajoyeke aştiyê hebû. Bi heman rengî li Tirkiyeyê jî di navbera salên 2013-2015'an de pêvajoyek hebû. Bawerim we ev pêvajo şopand. Gelo li ser rola Abdullah Ocalan a di meseleya Kurd û pêvajoya aştiyê de hûn dikarin çi bibêjin?

Ji aliyê lîderiya têkoşîna me ve, di navbera têkoşînên me de fikrên dişibin hev hene. Dema ku hewl didin alternatîfekê ji şer re pêşkêş bike, di nava sîstema serwer de kêm mirov dixwazin vê alternatîfê bibihîzin. Hemûyan dixwestin şer bi dawî bikin û di şert û mercên civakê de tiştek neyê guhertin û li ya berê vegerin. Û dîsa ew hewl dide alternatîfekê pêşkêş bike. Lewma têkoşîna me qet nebe ji bo we gelê Kurd, gelê Fîlîstînê û mirovên mîna we zext û zordarî lê tê kirin dibe hêvî, nîşan dide ku ti tişt nepêkan nîne, her tişt dikare pêk were. Û di roja rojbûna 75'an de hîn jî ragirtina Abdullah Ocalan li girtîgehê û nediyarbûna aqûbeta wî ji bo gelê wî gelekî zehmet .

Lê belê şopeke mezin li nava civakê hişt ku jê naçe û ev şopa wî wê piştî mirina wî jî dewam bike. Ji ber vê yekê di pêvajoya me ya aştiyê de, mîna di pêvajoyeke aştiyê de bi dîtina min hikumeta Tirk gav paşve avêt. Hikumeta Îngilîz jî ji gelek aliyan ve cuda nîne, dema ku mijar bû danûstandin hewl dan paşve gavê biavêjin. Me piştgirgî ji civaka navneteweyî wergirt. Eger ne ji piştgiriya civaka navneteweyî ya li Ewropa û Emerîkayê bûya, pêvajoya aştiyê nedibû.

Dostên gelê Kurd di 9'ê Cotmehê de bi navê 'Azadî ji Abdullah Ocalan re, çareseriya siyasî ji pirsgirêka Kurd re' dest bi kampanyayekê kirin. Hûn dixwazin der barê vê kampanyayê de çi bibêjin?

Sernav bê guman azadî ye. Pêvajoyeke azadî ji Abdullah Ocalan re, aştî ji Kurdistanê re. Dema ku girtî bûm eger yekî ji min re bigota ez ê di nava hikumetekê de bibim wezîreke biçûk, ez ê bibim endama Parlamenta Ewropayê min ê jê re bigota ku rewşa xwe nebaş e, ev hemû wê ti carî pêk neyê. Lê belê ya ku nepêkan bû me pêk anî, hûn ê jî bi heman rengî bikin. Ev meseleyeke ku pêk were. Mesele ew e ku wê kengî pêk were. Lewma dev jê bernede.

Bi heman biryardariyê dewam bikin û ji wî kesî sûdê werbigirin ku bi tena serê xwe hatiye îzolekirin û ji nifûsa Kurdan jî wêdetir bandorê li jiyana gelek mirovan dike. Yanî lîderê ku li pêşberî we ye lîderekî bêhempa ye. Ew 75 salî ye. Ev yek di jiyana her kesî de demeke zehmet e. Em nizanin ku jiyan wê çiqasî dewam bike. Lê belê wê mîrateyeke welê ji we re, ji malbata we re, ji zarokên we re bihêle ku hûn demeke welê bibînin ku pêvajoya aştiyê wê bi pêş ve biçe. Li Tirkiyeyê wê her tişt biguhere û her tim wê heman hikumet li ser desthilatdariyê nemîne. Carna di siyasetê de hefteyek jî demeke gelekî dirêj e. Û dema ku li civakeke guhertî geriya, dema ku mekanîzmayên hûn jî di nav de hatin afirandin û bûn xwedî herêmên xweser, hingî wê di destê we de be ku hûn ê çi bikin. Lê belê çi dibe bila bibe biryardayina li ser paşeroja xwe wê di destê gelê Kurd de be, ne di destê kesî de be. Ji ber vê yekê dewam bikin, dest jê bernedin.