Şêrko Bêkes ê ku di 2’ê Gulana 1940’an de li bajarê Silêmaniyê hatî dinê, kurê helbestvanê navdar Faîk Bêkes ê ku di salên 1900’an de di warê wêjeya Soranî de pêşketinên mezin bi dest xistiye. Paşnavê "Bêkes" ku wî ji bavê xwe wergirtiye, bê guman ne tesaduf e. Ji ber ku Faîk Bêkes di 7 saliya xwe de bavê xwe û piştî çend salan diya xwe winda kir.

Faîk Bêkes ku di nava şert û mercên dijwar ên Şerê Cîhanê yê Yekem de mezin bûye, piştî ku Fakûlteya Perwerdehiyê li Bexdayê xilas dike, weke mamoste vedigere Kurdistanê. Ji ber Faîk Bêkes li gelek bajar, gund û navçeyên Kurdistanê digere, Şêrkoyê biçûk bi şans e ku di wî temenî de kûlîlk, xweza û çûkên Kurdistanê dinase û piştre di helbestên xwe de zindî dike. Nasnameyeke din a ku wî di wan salan de di ramanên xwe de hilgirt, êşkence û zordariya ku li Kurdistanê tê pêk anîne.

Faîk Bêkes ku bi mamosteyên wêjeya soranî Goran, Hejar, Dildar û Pîremêr ya sedsala 20’an re behsa wî tê kirin, ji ber êşkenceyên giran ên rejîma Iraqê di sala 1948’an de jiyana xwe ji dest dide. Şêrko Bêkes wê demê hêj 8 salî bû. Xemgîniya windakirina bavê xwe di temenê biçûk de bandorê li hemû jiyana wî kiribû. Piştre dê van hestên xwe bi pênûsa xwe ve girêbide û beje “Wê rojê mala me bû tabut”. Êdî di jiyana wî de tenê diya wî Şefîka Sebîha heye.

‘LEHENGÊ JIYANA MIN DAYIKA MIN E…’

Şêrko Bêkes ku di helbestên xwe de dibêje "Bêkesiya min ne tazî ye" di hevpeyvîn û helbestên xwe yên salên pêş de wiha behsa mirina bav û diya xwe dike: “Zarokatiya min mîna mûmê ye, zû hat vemirandin. Min nekarî evîna bavê xwe bibînim. Diya min jî di zarokatiya min de roleke mezin lîst. Bi saya wê min li wan çîrokên kurdî guhdarî kir û min bêtir ji kurdî hez kir. Lehengê jiyana min dayika min e.”

Şêrko Bêkes derî li helbestên ku diya wî di 17 saliya pejrandibûn vekir. Di sala 1957’an de dema ku helbesta wî ya yekem di rojnameya "Jîn"ê de hat weşandin, di temenekî ciwan de tevlî Partiya Komunîst a Iraqê bû. Bêkes ku piştî serhildana gel a li Başûrê Kurdistanê di 11’ê Îlona 1961’an de dest pê kir, tevlî refên pêşmergeyan bû, di radyoya (Dengê Şoreşê) de xebitî. Deng û helbestên wî yên di radyoyê de bi salan di guhê gelê Başûrê Kurdistanê de ma.

Şêrko Bêkes di sala 1968’an de dîwana helbesta xwe ya yekem di pirtûka "Tîrifey Helbest" de berhev kiriye. Di van salan de di bin bandora Goran û mamosteyên din de ye. Xwendevan cara awilî di dîwana wî ya bi navê “Min Tînwyetîm be gir deşkê” ku di sala 1973’an de şêwaza wî û zimanê ku wî cara yekem afirandiye de kifş dikin. Şêrko Bêkes ê ku di sala 1975'an de dema têkoşîna azadiyê ya Başûrê Kurdistanê têk çû, sirgûnî başûrê Iraqê hat kirin. Di sala 1979'an de bi dîwanên helbestan "Kaziwe (Tanyeri) û "Koç" (Koç) vegeriya welatê xwe.

Ji ber ku navûdengê wî ji nişka ve li Başûrê Kurdistanê û Iraqê belav bû, Sedam Huseyîn dixwaze "Xelata Kadisiye" bide wî. Lê qebûl nake û dibe hedefa rejîma Baas. Bêkes ku dîsa berê wî dikeve çiyê, cara duyemîn cil û bergên xwe yên pêşmergeyan li xwe dike. Belê, di wan salan de li Başûrê Kurdistanê salên şer ên dijwar bûn.

Di sala 1986’an de, rojek ji dijwartirîn rojên Başûrê Kurdistanê bû, Şerko Bêkes ku neçar ma koçî Swêdê bike, li vir xelata wejeyî ya Kurt Tuckholsky ji Serokwezîr Ingvar Carlson wergirt. Şerko Bêkes ê ku di wan salan de qonaxa herî girîng a helbesta xwe qedand, herî zêde ji perçebûna Kurdistanê hêrs bû. Ew ê di navbera rêzên dirêj ên helbesta xwe ya "Pêlan" de bi metelokekê behsa Kurdistanê bike.

'HELBESTA MIN BER BI BAKUR VE DIÇE…’

Evîna Bakurê Kurdistanê û têkoşîna azadiyê ya bi pêşengiya PKK’ê di vê berhemê de jî di cîhana Şêrko Bêkes de xwedî cihekî girîng e. Di helbesta xwe ya bi navê "Çav" de, ku di sala 1986’an de pênûs girtiye, berî ku ev beşê mezin ê Kurdistanê bibîne, arasteyî helbestên xwe kiriye "Bakur" ango Bakurê Kurdistanê û xemgîniya xwe ji Wan û Dêrsimê re hiştiye.

Şerko Bêkes herî zêde ji Zekiye Alkan ku li ser şopa sê maçên ku Mazlûm Dogan ê ku di dîroka Kurdistanê ya nêz de bi navê "Qawayê Hesinkar" dihat nasîn, di tariya zîndana Amedê de pêxistibû, ketibû pey hev bandor bû. Ji bo Zekiye Alkan ku di 21'ê Adara 1990'î de li ser Sûrên bajarê Amedê bedena xwe da ber agir, helbest di deftera  xwe de nivîsî.

Bê şik Kurdayetî û hezkirina Şerko Bêkes ji bo Bakurê Kurdistanê tenê bi helbestên wî ve sînordar nebû. Di sala 1992’an de piştî ku rojnameya “Welat” ji aliyê rêveberiya Hewlêrê ve hat girtin, bi hinceta ku propagandaya PKK’ê dike, yekemîn wezîrê çandê yê Başûrê Kurdistanê yê wê demê Şêrko Bêkes bû. Piştî bûyerê di sala 1992’an de ji wezîfeya xwe îstifa kir. Li hember pevçûnên di navbera hêzên Kurd de, ji Başûrê Kurdistanê derket û dîsa deriyê sirgûnê vekir.

HELBESTA 15’Ê SIBATÊ YA SALA 1999’AN

Di 15'ê Sibata 1999'an de dîlgirtina Rêberê Gelê Kurd Abdullah Ocalan yek ji bûyerên ku herî zêde bandor li Şêrko Bêkes kir. Di rojên ku Komploya Navneteweyî hema hema dilê her Kurdekî şikand, ew beşdarî MED TV’yê dibe û 7 deqeyan li ser Deryaya Marmarayê lorand.

“Ev der Silêmanî ye, ev çend roj in xemgîniyeke mezin li vî bajarî didome. Ocalan li ber çavên cîhanê girtin, lê ew ê nekaribin ruhê Kurdan dîl bigirin. Çawa dikarin Amedê ji Silêmanîyê veqetînin, çawa Newroz bê agir dibe? Çawa dikarin gola Wanê hişk bikin? Ev der Silêmanî ye û hemû dil li vî bajarî wek sêvên darê dilerizin û ji tenêtiya miletekî xemgîn dibin. Ev xemgînî xemgîniyek neteweyî ye. Min xewna vê pirpirîkê dît. Ez nagirîm û çavê min li Amedê ye.”

Wek Şêrko Bêkes got, çav û guhên wî her tim li Amed û Bakurê Kurdistanê bû. Lê gava ku ew diçe Amedê ku di sala 2005’an de ji bo "Rojên Wêjeyê" hatibû vexwendin, wê şansê dîtina Bakurê Kurdistanê hebe. Salek piştî ku ji Amedê vedigere, helbesta "Rojiya Berbangê" nivîsandiye.

‘LI BAKUR AGIRÊ ŞOREŞÊ BILIND DIBE’

Şerko Bêkes ê ku di sala 2011'an de pirtûka helbestan a bi tirkî bi nivîsa "Diyarî Serok û birayê min ê hêja Abdullah Ocalan ku her tim di dilê me de ye" îmze kir û ji Rêberê Gelê Kurd re şand, bû yek ji navên ku di sala 2012’an de piştgirî dan berxwedana greva birçîbûnê ya li girtîgehan. Di 1’ê Mijdara 2012’an de ji televîzyonê re wiha bang kir: “Agirê şoreşê li Bakur geş dibe. Bedenên birçî nîşanî me dan ku Kurd bi şer û zilmê dawî nabin. Greva birçîbûnê ya li Bakur, greva tevahiya Kurdistanê ye, ne çalakiya bîrdozî ye, qîrîna neteweyekê ye.”

Şerko Bêkes ê ku bi dil û pênûsa xwe perçebûna welatê xwe kir yek û di cîhana wêjeya kurdî de Bakur û Başûr anî ba hev, di 4’ê Tebaxa 2013’an de li paytexta Swêdê Stockholmê li nexweşxaneya ku lê dihat dermankirin jiyana xwe ji dest da. Li pişt wî beytên ku bi kurdayetî, berxwedan û azadiyê tevlihev bûne û Kurdistaneke tevayî, wek ku wî gotiye “ji xewnên bilbilan tê”...