Li Wanê qeyûm hate şermezarkirin

Darbeya qeyûm li Wanê hate protestokirin. Hevserokê Giştî yê DBP’ê Keskîn Bayindir got, “Ocalan bi înîsiyatîfeke mezin di bin şert û mercên zehmet de çareseriyê pêşkêş dike. Ji bo ku li vî welatî aştî û azadî pêk were, îradeyê raber dike.”

DARBEYA QEYÛM

Ev 6 roj in qeyûm tayînî Şaredariya Bajarê Mezin a Wanê kirine. Ji roja yekemîn û vir ve çalakiyên li dijî xespkirina îradeyê dewam dikin. Hevserokê Giştî yê Partiya Herêmên Demokratîk (DBP) Keskîn Bayindir, Hevberdevkê Komîsyona Ziman û Çandê ya DEM Partiyê Heval Dilbahar, hevşaredara Êlihê Gulîstan Sonuk jî tevlî daxuyaniya çapemeniyê bûn. Çalakî di çarçoveya 21 'ê Sibatê Roja Zimanê Zikmakî ya Navneteweyî de hate lidarxistin. Di çalakiyê de pankarta bi nivîsa "Statûya Kurdî, Perwerdehiya bi Kurdî" hat vekirin û daxuyanî ji aliyê Heval Dilbahar ve hat xwendin.

Dilbahar anî ziman ku kurd yek ji gelên herî qedîm ên dîrokê ne û wiha got: "Zimanê Kurdî zimanê herî kevn û hêja yê mirovahiyê ye. Lê belê Kurd û zimanê wan ne xwedî statuyekê ye û bi awayekî fermî nayê naskirin. Di heman demê de zimanê Kurdî ji gelek aliyan ve hê jî qedexe ye, rastî zext û êrîşan tê û bi asîmîlasyonê hatiye dorpêçkirin. Dîsa zimanê kurdî di parlemento û saziyên fermî de nayê qebûlkirin. Ev komkujî ye û sûcê mirovahiyê ye. Tevî ku ev polîtîka û çalakî di encama têkoşîna dîrokî ya gelê Kurd de bi ser neketin û bi ser neketin jî, ji gelek aliyan ve bi rêbaz û amûrên cuda dewam dikin. Bi mîlyonan zarokên Kurd hê jî bi zilmeke mezin re rû bi rû ne û ji zimanê xwe qut dibin, nikarin bi zimanê xwe perwerdeyê bibinin.”

Dilbahar da xuyakirin ku nêzîkatiya li ziman a Tirkiyeyê yekser bi nêzîkatiya li Kurdan ve girêdayî ye û wiha axivî: "Ji ber ku zext û tecrîda li her qadê bi hev ve girêdayî ne. Mînaka herî şênber a vê yekê jî tecrîda li ser birêz Abdullah Ocalan e. Paradîgmaya birêz Ocalan ya civakî û azadîparêz ji paşerojê heta roja me, ji bo azadiya hemû ziman, çand û nasnameyan têkoşîneke bêhempa ye. Birêz Ocalan gelek caran ji bo parastina zimanê kurdî û hemû zimanên din bangên dîrokî kiriye. Ji ber vê yekê tecrîdkirina birêz Ocalan di heman demê de tecrîdkirina zimanê Kurdî û hemû zimanên din e. Têkoşîna azadiya fîzîkî ya birêz Ocalan bêguman wê bibe têkoşîna ji bo azadiya Kurdî û hemû zimanên din."

Piştre Hevşaredara Êlihê Gulîstan Sonuk axivî û wiha got: "AKP a ku temenê wê hindik maye, bi van polîtîkayan temenê xwe dirêj dike. AKP dixwaze li ser qirkirina Kurdan temenê xwe dirêj bike. Nekarîn vîna gelê Wanê ya li ser sindoqê têk bibin, nekarîn mazbatayê bikar bînin û lîstikên nû lîstin. Gelê Wanê destûr neda van polîtîkayan. Bi têkoşîna me dîtin ku desteserkirina vîna gelê Kurd ne hêsan e. Gelê Kurd ne kurdên berê ye. ji bo azadiya jinê û gelê Kurd hatiye destnîşankirin û wê heta azadiya Kurdistanê bidome Ev têkoşîn wê ti carî neqede. Bi tayînkirina qeyûman re dixwazin bikin ku em rengên bajarên Kurdan û ziman û çanda me ji bîr bikin. Tenê kesek bimîne jî wê ziman, çand û dîroka Kurdî bidome. Berxwedana gelê me wê bi ser bikeve."

Di dawiyê de Hevserokê DBP'ê Keskîn Bayindir ji ber berxwedana gelê Wanê spasiyên xwe kir. Bayindir da zanîn ku her kes li berxwedana gelê Wanê temaşe dike û wiha got: "Têkoşîna me têkoşîna ziman û çandê ye. Ji ber ku ziman û çand hebûna gel e. Em li dijî kesên ku vê qebûl nakin têkoşîneke mezin didin. Yên ku 100 sal in ziman û çanda me qedexe kirine, divê îro li Wan û Kurdistanê binerin. Berxwedana Wanê ya bi rojan di heman demê de berxwedana ziman û çandî ye. Bila li 1-2 'ê Nîsanê ya Wanê binêrin bê ka vîn çawa tê domandin. Kîjan hêz dikare îradeya Wan têk bibe. Ne hêz, ne dijmin; di vê sermayê de bi şev û roj nikare yên ku îradeya wî diparêzin têk bibe. Dest ji polîtîkayên xwe yên qirêj berdin, ji ber ku hûn ê ti carî bi ser nekevin. Bi tayînkirina qeyûman re xespê li vîna gel bikin, ti tişt bi we re nîne û wê bi dest nexe. Hûnê li Kurdistanê bibin partiyeke tabela û mirov şerm bikin ku navê xwe bînin ziman. Qayûm; dizî û dijminatiya li gelê Kurd Bi rengekî vekirî û zelal, ewlekar dijminên zimanê Kurdî ne."

Bayindir da xuyakirin ku ti kes polîtîkayên AKP'ê qebûl nake, hikûmet riziya ye û ber bi tinebûnê ve diçe û wiha got: "Erdogan herî dawî ji bo aştiya navbera Ûkraynayê û Rûsyayê daxuyaniyek da. Hûn li wir aştiyê pêk tînin, li vir polîtîkayên şer dixin meriyetê. Gel aştiyê dixwaze, lê hûn polîtîkayên qeyûm dixin meriyetê. Dest ji van polîtîkayên durû û qirêj berdin. Kurd dixwazin li vî welatî bi ziman û nasnameya xwe azad bijîn. Me bi qeyûmên we ev şaredarî bi dest xistin. Eger qanûnên we ne xema we be, wê demê hûn ne dewlet in, hikûmeta we ne rewa ye. Hurmetê nîşanî vîna gelê Kurd bidin. Birêz Ocalan bi înîsiyatîfek mezin di nava şert û mercên zehmet de çareseriyê pêşkêş dike. Li vî welatî îradeyeke aştî û azadiyê nîşan dide. Kurdan li çar aliyê cîhanê niyeta xwe îlan kirin û piştgiriya xwe ya ji bo vîna Birêz Ocalan bi dengekî zêde bilêv kirin. Di vê kêliyê de du tablo derdikevin pêşiya me; ya yekemîn ew e ku Kurd bi hemû saziyên xwe bi yek dengî çareserî û aştiyê dixwazin. Di tabloya duyemîn de; hikûmet dibêje ku hûn çiqasî aştî û çareseriyê bixwazin jî ez ê polîtîkayên xwe yên qirêj, polîtîkayên xwe yên înkar û qeyûm bidomînin. Hêza we ji ya me ne mezintir e. Vîna çareseriyê wê zîhniyeta we ya pêvajoyê dixitimîne têk bibe."

Daxuyanî bi çepik û dirûşmeyan bi dawî bû.