Bi ketina Rêjîma Bassê re bi taybet ji ber ku di pergala dîktatorî ya Rêjîma Bassê de jin ji her mafî hatibû mehrûmkirin, moralê gelê Sûriyeyê bilind bû. Bi Rêveberiya Xweser a Demokratîk mafê her pêkhateyê li Bakur û Rojhilatê Sûriyeyê hat parastin. Her wiha jin di her qada civakê de rola herî bingehîn dilîzin. Bi hatina Rêveberiya Demkî ya Sûriyeyê jin dixwazin ku di destûra nû ya Sûriyeyê de mafê wan neyê windakirin û bi awayekî adilane ji bo jin û mêran were nivîsandin. Lê Rêveberiya Heyet Tehrîr El-Şam (HTŞ) li Sûriyeyê dixwazin mafê jinan bin pê bikin û pergala baviksalariyê nû bikin.

Di vê çarçoveyê de di 7 Çileya 2025'an de jinan ji tevahî pêkhate û rêxistinan komxebateke şêwreyê li dar xistin û tekez kirin ku ew ê qebûl nekin Sûriyeyeke bê maf û şêwreya jinan were avakirin. Di komxebatê de Berdevka Yekîtiya Jinên Êzidî ya li Rojava Hediya Şamo, ji ajansa me ANF'ê re axivî.  

‘SÛRIYE GELEK PÊKHATEYAN HIMBÊZ DIKE’

Berdevka Yekîtiya Jinên Êzidî li Rojava Hediya Şemo wiha berdewamî da axaftina xwe û got: “Di Sûriyeyê de tişta herî xweşik pêkhateyên wê ne. Di tu deverên cîhanê de wek Sûriyeyê pirrengên pêkhateyan tune ne. Her kes tê de jiyan dike; çi Kurd be, Ereb be, Xiristiyan be û Êzidî be wek xwîşk û bira di nav hev de jiyana xwe berdewam dikin. Lê mixabin di sîstema Baasê ya dîktator de gelek pêkhate bê maf mabûn û te nedikarî wê xweşikbûna Sûriyeyê jiyan bikî. Mînaka herî berbiçav gelê Êzidî ye ku ji her cure êşkence, komkujî, qetilkirin û tunekirinê re derbas bû. Her wiha ji her alî ve mafê me tune bûn û cihê me di civakê te tune bû."

‘HTŞ’E NIKARE ZIHNIYETA XWE LI SER JINAN FERZ BIKE’

Hediya Şamo di nav axaftina xwe de diyar kir ku ew pir kêfxweş bûn dema sîstema Baasê ya dîktator şikest û rêveberiyek nû hat da ku Sûriyeyê bi rê ve bibe. Lê em dibînin ku ev rêveberiya nû ya li ser Sûriyeyê jî dixwaze sîstema Baasê li ser jinan û gelê Sûriyeyê ferz bike. Hediya Şamo wiha pê de çû: “HTŞ’e dixwaze Sûriyeyê li gor zihniyeta xwe bi rê ve bibe û bi taybet jinan bike hedefa vê zihniyetê. Her wiha dixwaze mafê jinan careke din biçewisîne û wan bixe bin destê zilamê serdest de. Ev zihniyet wê nekare Sûriyeyê bi rê ve bibe, ji ber ku jin êdî ne jinên berê ne; jinên ku hûn dixwazin mafê wan careke din winda bikin xwedî wê hêzê ne ku li beramberî vê zihniyetê bisekinin û daxwaza mafê xwe bikin. Di vê dema dawî de çend daxuyaniyên HTŞ‘ê hatin weşandin ku tê de jin diaxivîn. Diyar bû ku ew jin li gor zihniyeta xwe fêr kirine da ku jinên din daxwaza mafên xwe nekin. Bi hezaran şehîdên me yên jin di oxira azadiyê de canê xwe feda kirin, em ê jî tu carî xwîna şehîdên xwe li erdê nehêlin. HTŞ’e dixwaze jinen vegerîne demên berê yê baviksalariyê û wê desmala reş danin ser por û rûyê wan da ku bêdeng û maf bimînin. Lê ev yek nabe, ji ber ku tenê pêkhateyên Misilman di Sûriyeyê de najîn, her wiha bi dehan ol û bawerî di Sûriyeyê de pêk dijîn. Ev zihniyet nabe li ser gel were ferzkirin.” 

‘EM Ê QEBÛL NEKIN SÛRIYEYEKE BÊ ŞÊWREYA JIN AVA BIBE’

Hediya Şamo bi bîr xist ku komxebata şêwreya jinan bi armanca ku her kes îradeya jinên Sûriyeyê nas bike bi beşdariya hemû pêkhateyan hat lidarxistin û wiha axivî: Ji ber vê rewşê û zagonên ku Rêveberiya Heyet Tehrîr El-Şam (HTŞ) li ser jinan ferz dike, me wek jinên ji tevahî pêkhate û rêxistinan komxebateke şêwreyê li dar xist. Di vê komxebatê de jî gelek tişt hatin nîqaşkirin û jinan bertekên xwe li hember vê zihniyetê nîşan dan. Armanca me ya sereke ji vê komxebatê ew bû ku di nav destûrên nû yê Sûriyeyê de jin xwedî cihê herî sereke be. Em ê ti carî qebûl nekin ku Sûriyeyeke bê maf û şêwreya jinan ava bibe. Divê sîstema Rêveberiya Xweser a Demokratîk di destûra nû ya Sûriyeyê de xala bingehîn be. Civaka ku bi fikra jinan ava dibe tu carî têk naçe û her dem pêşketî dimîne.” 

Di dawî de Hediya Şamo berxwedaniya YPJ'ê ya li bendava Tişrînê û Pira Qereqozaxê silav kir û got: “Em wek jinên Êzidî dibêjin pêwîst e di destûra Sûriyeya nû de mafên jinan werin parastin û Sûriyeyeke demokratîk were avakirin.”